De commissie-Giebels heeft in een onlangs uitgebracht onderzoeksrapport naar voren gebracht dat er nog veel mis is met de sociale veiligheid bij Defensie. Melders van seksueel grensoverschrijdend gedrag worden niet goed behandeld en misstanden worden veelal niet aangepakt.
Door Eline van der Zwaag
De Commissie Sociaal Veilige Werkomgeving Defensie heeft afgelopen maanden onderzoek gedaan binnen Defensie naar aanleiding van de misstanden die vorig jaar aan het licht kwamen. Zo werd bekend dat drie Nederlandse soldaten in 2014 hun eenheid verlieten in Schaarsbergen omdat ze slachtoffer waren geworden van onder meer aanranding en verkrachting. Het rapport ziet echter niet alleen op de kazerne in Schaarsbergen, maar is gericht op de gehele sociale cultuur binnen de strijdkrachten.
In het rapport komt naar voren dat de bereidheid om misstanden te melden laag is, dat militairen die een klacht willen indienen onvoldoende worden gehoord en dat er slecht wordt omgegaan met vertrouwelijke informatie. Achter deze problemen zit volgens de commissie de defensiecultuur, waarbij medewerkers zich sterk identificeren met hun werk en de organisatie. Een groepscultuur met hechte banden en loyaliteit zijn daarbij van belang. Keerzijde van deze loyaliteit is dat men de neiging heeft om leden van de eigen groep te beschermen, ook bij grensoverschrijdend gedrag. Collega’s die buiten de groep vallen, worden negatief bejegend.
Daarnaast is de organisatie, wat betreft de sociale veiligheid, niet goed ingericht. Er zijn tekortkomingen het meldingssysteem. Er zijn veel regels, richtlijnen en documenten waardoor melders niet weten waar ze terecht kunnen en wie er precies inzage hebben. Daarnaast zijn er lange behandeltermijnen en is er sprake van gebrek aan objectiviteit en onafhankelijkheid van de onderzoekscommissieleden.
Een sterke aanbeveling vanuit de commissie-Giebels is dat Defensie een onafhankelijk meldpunt moet instellen om de sociale veiligheid te verbeteren. Daarnaast moeten onderzoekers deskundig en onafhankelijk zijn als ze klachten over bijvoorbeeld seksueel grensoverschrijdend gedrag behandelen.