Dove erflaatster, HR 9 april 1965, NJ 1966, 178
Door Felicity Garretsen
Essentie
Een vergissing in een testament kan niet door middel van uitleg worden hersteld wanneer de bewoordingen in het testament duidelijk zijn.
Rechtsregel
Of de bewoordingen een duidelijke zin hebben, moet gelet worden naar de verhoudingen die de erflater bij de beschikking heeft willen regelen en op de omstandigheden waaronder de het testament is gemaakt. Wanneer de bewoordingen in een testament duidelijke zin hebben, mag niet worden uitgelegd. Herstel door middel van uitleg is dan niet mogelijk.
Inhoud arrest
In deze zaak is er een testament gemaakt door een dove erflaatster. In het testament is bepaald dat haar naar vermogen zal toekomen aan haar broer en zus en verder vererft moet worden zoals in de wet is bepaald. Achteraf blijkt dat de vooroverlijden broer van erflaatster kinderen had, waarvan de notaris niet op de hoogte was. Wanneer erflaatster komt te overlijden, zijn deze kinderen van mening dat zij ook aanspraak kunnen maken op (een deel van) de nalatenschap.
De rechtsvraag die in dit kader centraal staat gaat erom of het testament kan worden hersteld door middel van uitleg?
De Hoge Raad overweegt dat niet van de bewoordingen van het testament mag worden afgeweken wanneer het testament duidelijk is. Dus wanneer de daarin voorkomende aanduiding van een erfgenaam door een vergissing afwijkt van de bedoeling van erflaatster, kan dit niet worden hersteld door middel van uitleg.
Voor de beantwoording van de vraag of de bewoordingen van een uiterste wil duidelijk zijn, dus als de verklaring van de erflater wat hij wil dat na zijn dood met zijn vermogen zal geschieden een duidelijke zin hebben, dient mede te worden gelet op de verhoudingen die de erflater bij de beschikking heeft willen regelen en op de omstandigheden waaronder deze is gemaakt. Een vergissing kán tot gevolg hebben dat op enig punt de bewoordingen, op zich zelf dan wel in verband met hetgeen het testament overigens inhoudt, gelet op die verhoudingen en omstandigheden, geen duidelijke zin hebben.
De Hoge Raad heeft in deze zaak geoordeeld dat er geen sprake is van een onduidelijke zin, omdat het testament geheel duidelijk is en er geen vergissing uit blijkt.