Godelli vs. Italië, 25 september 2012
(EHRM 25 september 2012, nr. 33783/09)
Door Lisanne Roestenberg
Essentie
Schending van artikel 8 van het EVRM nu er geen nadere afweging mogelijk is van de belangen van het kind ten opzichte van de moeder.
Rechtsregel
Het recht op het privéleven van artikel 8 EVRM beschermt volgens het EHRM ook het recht om de biologische identiteit te kennen. Het is van belang om de eigen identiteit te kennen, zodat men in staat is met de buitenwereld relaties aan te gaan. Dit belang botst met de gerechtvaardigde belangen van de moeder om anoniem te blijven. De lidstaten hebben een ‘margin of appreciation’ ten aanzien van de manier waarop de keuze voor de maatregelen voor afweging van deze belangen wordt weergegeven. Daarbij moet aan de belangen het juiste gewicht worden toegekend. Die afweging is in het Italiaanse recht niet goed opgenomen, omdat aan het belang van het kind totaal geen gewicht wordt toegekend. De wet laat ook geen ruimte voor een nadere afweging door de rechter. Ook informatie die niet direct leidt tot de identiteit van de moeder, maar wel meer informatie geeft over het verleden van het kind, kon door dit wetsartikel niet worden gegeven. Hierdoor is artikel 8 EVRM geschonden.
Inhoud arrest
Eiseres wordt geboren op 28 maart 1943 in Triëst. Haar moeder heeft haar na haar geboorte verlaten. In haar geboortecertificaat staat bij ‘moeder’ geen naam opgenomen. Eiseres wordt opgenomen in een weeshuis en wordt op haar zesde geadopteerd door de familie Godelli (beslissing van de rechtbank van 10 oktober 1949).
Als eiseres tien jaar oud is, vertellen haar ouders haar dat ze geadopteerd is. Ze wil vervolgens weten wie haar echte ouders zijn, maar daarop krijgt ze geen antwoord van haar adoptieouders. Eiseres komt erachter dat er in haar dorp nog een meisje leeft wat is geboren op dezelfde datum als zij, verlaten is door haar moeder en is geadopteerd. Eiseres denkt dat dit haar tweelingzus zou kunnen zijn. De adoptieouders van beide meisjes verbieden het contact tussen hen.
In 2006 vraagt eiseres informatie op bij de burgerlijke stand in Triëst, op basis van een Italiaanse wet uit 1983. De burgerlijke stand geeft eiseres haar geboortecertificaat, maar daar staat geen naam van haar moeder op, omdat haar moeder haar identiteit niet wilde vrijgeven.
Op 19 maart 2007 begint eiseres een procedure bij de rechtbank van Triëst om rectificatie van haar geboortecertificaat te vragen. Op 4 mei 2007 verklaart de rechtbank zich onbevoegd, omdat verzoeken om informatie van personen die ouder zijn dan 25 jaar over biologische ouders door de Familie rechtbank behandeld dienen te worden.
Op 5 juni 2007 dient eiseres een verzoek in bij de Familie rechtbank van Triëst. Op 11 juni 2008 wijst de Familie rechtbank haar verzoek af. Eiseres is verboden om informatie te krijgen over haar roots, omdat haar moeder, ten tijde van eiseres’ geboorte, heeft geweigerd haar identiteit op te geven.
Eiseres gaat in hoger beroep. Bij beschikking van 23 december 2008 wijst het Hof het hoger beroep af. De regels in het Italiaanse civiele recht over adoptie staan toe dat de door de moeder gewenste anonimiteit ten minste honderd jaar moet worden gerespecteerd. Bij uitzondering kan hiervan worden afgeweken: als het kind vraagt om de identiteit voordat het vijfentwintig jaar oud is en de moeder alsnog instemt met het verstrekken van de gevraagde gegevens, of (ook na het bereiken van deze leeftijd) wanneer zwaarwegende belangen in de medische sfeer ten grondslag liggen aan het verzoek om informatie. Eiseres gaat vervolgens in cassatie, waarna de uitspraak van het Hof wordt bevestigd.
Eiseres dient een verzoek in bij het EHRM over het feit dat ze geen informatie krijgt over haar biologische ouders. Ze heeft schade geleden omdat ze niets weet over haar verleden en stelt dat ze informatie had uitgezocht over haar ouders waarbij ze de belangen van derden zou behartigen. Ze klaagt ook dat de wet ten onrechte de belangen van de moeder vooropstelt ten opzichte van haar belangen, waarbij er, zoals in het Franse recht, geen mogelijkheid is om af te zien van de vertrouwelijkheid van de informatie zonder de toestemming van de moeder. Ze baseert haar verzoek op artikel 8 EVRM. Italië heeft een verweerschrift ingediend.
Het EHRM constateert dat, doordat het niet mogelijk is een nadere belangenafweging te maken, er sprake is van een schending van artikel 8 EVRM. Het EHRM kent aan eiseres een vergoeding toe van de geleden immateriële schade en de gemaakte proceskosten.