Vanka-Kawat, Rechtbank Den Haag 1 augustus 2012
(ECLI:NL:RBSGR:2012:BX5922)
Felicity Garretsen
Essentie
Besluiten die worden genomen in strijd met de in een aandeelhoudersovereenkomst neergelegde afspraken kúnnen, onder bepaalde omstandigheden, vernietigbaar zijn wegens strijd met de in art. 2:8 BW verankerde maatstaven van redelijkheid en billijkheid.
Rechtsregel
Van belang is dat aandeelhoudersovereenkomsten, in beginsel, verbintenisrechtelijke werking hebben, in tegenstelling tot de afspraken die in de statuten worden vastgelegd en daardoor vennootschapsrechtelijke werking hebben. Wanneer de afspraken uit een aandeelhoudersovereenkomst niet worden nageleefd, levert dit wanprestatie op en bestaat de mogelijkheid om schadevergoeding te vorderen. Een eventueel genomen besluit in strijd met deze afspraken zal echter zelf niet aantastbaar zijn. Uit de literatuur en rechtspraak blijkt evenwel dat niet onverkort aan dit standpunt moet worden vastgehouden. In deze zaak werd namelijk door de lagere rechtspraak geoordeeld dat een besluit in strijd met de in de aandeelhoudersovereenkomst neergelegde afspraken in beginsel vernietigbaar is wegens strijd met de in art. 2:8 BW verankerde maatstaven van redelijkheid en billijkheid. Of de Hoge Raad hierin meegaat, is echter nog maar de vraag.
Inhoud arrest
In deze zaak wordt door F.A.M. Holding BV (hierna: FAM Holding), aandeelhouder van Vanka-Kawat Holding BV (hierna: Vanka-Kawat), de vernietiging van besluiten gevorderd die zijn genomen door de AVA van Vanka-Kawat, wegens aantasting van haar winstrecht. Van belang is dat er een aandeelhoudersovereenkomst is gesloten tussen de twee aandeelhouders van Vanka-Kawat en de vennootschap zelf. FAM Holding is van mening dat de genomen besluiten vernietigbaar zijn, omdat deze in strijd zijn de afspraken die zijn vastgelegd in de aandeelhoudersovereenkomst.
De rechtsvraag die in dit kader centraal staat is: komt er aan de aandeelhoudersovereenkomst vennootschapsrechtelijke werking toe? Dit zou betekenen dat de besluiten die zijn genomen in strijd met de afspraken uit de aandeelhoudersovereenkomst, aantastbaar zijn op grond van art. 2:15 lid 1 aanhef en onder b BW.
De rechtbank oordeelt dat er onder de omstandigheden die in deze zaak aan de orde zijn, waarbij de enige twee aandeelhouders en de vennootschap zelf door de aandeelhoudersovereenkomst zijn gebonden, van vennootschapsrechtelijke werking van de aandeelhoudersovereenkomst moet worden uitgegaan. Anders dan Vanka-Kawat bepleit, blijven de gevolgen van het handelen van één van de partijen bij die overeenkomst niet louter beperkt tot (het ontstaan van een actie wegens) wanprestatie. Besluiten die in strijd zijn met in de aandeelhoudersovereenkomst gemaakte afspraken, zijn dientengevolge in beginsel vernietigbaar ex art. 2:15 lid 1 aanhef en onder b BW wegens strijd met de in art. 2:8 BW verankerde vennootschapsrechtelijke variant van de maatstaven van redelijkheid en billijkheid.