Rechtbank Midden-Nederland 17 mei 2024, Toepassing van de per 1 januari 2024 verruimde wettelijke bevoegdheid van art. 174a Gemeentewet
(ECLI:NL:RBMNE:2024:3085)
Essentie
In deze zaak wordt de verruimde wettelijke bevoegdheid van art. 174a van de Gemeentewet die per 1 januari 2024 is ingevoerd, toegepast op een sluiting van een woning na een explosie voor die woning.
Rechtsregel
Sinds 1 januari 2024 is de bevoegdheid van art. 174a lid 1 aanhef en onder b van de Gemeentewet verruimd. Dit houdt in dat de burgemeester een woning mag sluiten als de openbare orde rond de woning ernstig wordt verstoord door (een bedreiging met) ernstig geweld of als er ernstige vrees is voor zo’n verstoring van de openbare orde. Bij gebruikmaken van de sluitingsbevoegdheid dient dit te worden getoetst aan het evenredigheidsbeginsel uit art. 3:4 lid 2 Awb. De toets houdt in dat de noodzakelijkheid en de evenwichtigheid van de sluiting van de woning worden beoordeeld.
Inhoud uitspraak
Feiten
Bij de woning van verzoekster is een explosie geweest. Verzoekster woont daar met haar drie minderjarige kinderen. De burgemeester besluit na de explosie de woning voor dertig dagen te sluiten. De vraag die hier aan bod komt is of de burgemeester de woning van verzoekster mocht sluiten nadat daar een explosie is geweest.
De verzoekster gaat naar de voorzieningenrechter. Deze kijkt of het nodig is om het besluit van de burgemeester te schorsen in afwachting van de beslissing op bezwaar. Hierbij beoordeelt de voorzieningenrechter de rechtmatigheid van het besluit van de burgemeester en de kans van slagen van het bezwaarschrift. Ook weegt de voorzieningenrechter de belangen van verzoekster en de burgemeester af.
Beoordeling bevoegdheid
Eerst wordt de vraag gesteld of de burgmeester bevoegd was om de woning te sluiten. Sinds 1 januari 2024 is de bevoegdheid in art. 174a lid 1 aanhef en onder b van de Gemeentewet verruimd. Dit houdt in dat de burgemeester een woning mag sluiten als de openbare orde rond de woning ernstig wordt verstoord door (een bedreiging met) ernstig geweld of als er ernstige vrees is voor zo’n verstoring van de openbare orde.
De explosie heeft de voordeur en de galerij beschadigd. Verder is volgens getuigen een voorwerp bij de voordeur neergelegd en aangestoken. Bij de ontploffing kwamen enorme vlammen vrij. Deze vorm van geweld is aan te merken als ernstig geweld waardoor de openbare orde ernstig wordt verstoord. Van groot belang hierbij is dat in de memorie van toelichting bij het wetsvoorstel geweld met explosief expliciet is aangehaald als een geval waarvoor de uitbreiding van art. 174a Gemeentewet bedoeld is. De burgemeester was dus bevoegd om de woning te sluiten.
Beoordeling sluiting
Vervolgens wordt de vraag gesteld of de burgemeester ook daadwerkelijk van de bevoegdheid gebruik mocht maken. Bij gebruikmaken van de sluitingsbevoegdheid dient dit te worden getoetst aan het evenredigheidsbeginsel uit art. 3:4 lid 2 Awb. De toets houdt in dat de noodzakelijkheid en de evenwichtigheid van de sluiting van de woning worden beoordeeld.
Noodzakelijkheid
De explosie is een ernstige vorm van geweld met ernstige verstoring van openbare orde als gevolg. De woning bevindt zich in een appartementencomplex. De explosie heeft dus ook veiligheidsrisico’s voor de omwonenden. Verder heeft de politie nog niemand aangehouden voor het plaatsen van de explosie. Ook was het explosief gericht voor de deur van verzoekster geplaatst. Dit betekent dat de veiligheidsrisico’s nog voortduren. De burgemeester heeft nog lichtere middelen overwogen, zoals cameratoezicht of politiesurveillance, maar deze maatregelen beschermen de belangen van de omwonenden onvoldoende. De burgemeester mocht de sluiting van de woning dus noodzakelijk vinden.
Evenwichtigheid
De sluiting is erg ingrijpend voor verzoekster en haar minderjarige kinderen. Toch oordeelt de voorzieningenrechter dat het algemene belang van handhaving van de openbare orde en veiligheid zwaarder wegen. Hierbij heeft de voorzieningenrechter mee laten wegen dat verzoekster een vervangende verblijfplaats heeft kunnen vinden en dat de duur van de sluiting maar relatief kort is. De burgemeester heeft ook hier juist gehandeld.