ECLI:NL:RBDHA:2023:2685 (Zorgverzekeraars moeten reële tarieven aanbieden)

Rechtbank Den Haag, 3 maart 2023, zorgverzekeraars zijn verplicht reële tarieven aan te bieden aan zorgaanbieders.
(ECLI:NL:RBDHA:2023:2685)

Essentie

Een stichting en de zorgverzekeraar Zilveren Kruis hebben al jarenlang een contractuele relatie met elkaar. De stichting levert wijkverpleging aan personen die verzekerd zijn bij Zilveren Kruis. Zilveren Kruis heeft in 2022 een nieuw inkoopbeleid gepubliceerd, waarbij zorgaanbieders als de stichting een overeenkomst aangeboden krijgen voor 2023. De stichting heeft deze overeenkomst onder protest ondertekend, omdat zij het niet eens is met het tarief dat Zilveren Kruis heeft vastgesteld. Bij de rechter vordert de stichting dan ook dat Zilveren Kruis verplicht moet worden een volgens haar reëel tarief toe te kennen.

Rechtsregel

Zorgverzekeraars zijn verplicht tarieven aan te bieden die een redelijk efficiënt functionerende zorgaanbieder in staat stelt om zorg te leveren met de vereiste kwaliteit. Deze verplichting betekent niet dat de zorgverzekeraar gehouden is bij het vaststellen van het tarief aan te sluiten bij de kostenopgave van de zorgaanbieder. De tarieven hoeven dan ook niet kostendekkend te zijn.

De beoordeling naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid kan er in specifieke gevallen voor zorgen dat een zorgverzekeraar bij het vaststellen van haar tarieven een bijzondere zorgvuldigheid in acht dient te nemen.

Inhoud uitspraak

In beginsel geldt bij het inkopen van zorg het uitgangspunt van contractsvrijheid. Dit betekent dat zorgverzekeraars zelf mogen bepalen met wie zij een overeenkomst afsluiten en om welke voorwaarden, mits deze objectief, transparant en non-discriminatoir zijn. Daarnaast kan de contractvrijheid worden begrensd door de maatstaven van redelijkheid en billijkheid.

In het geval van de stichting brengen de maatstaven van redelijkheid en billijkheid mee dat Zilveren Kruis een bijzondere zorgvuldigheid in acht dient te nemen. Allereerst is er sprake van een jarenlange contractuele relatie, in ieder geval sinds 2015. Daarnaast zijn de partijen wederzijds afhankelijk van elkaar, vanwege de grote marktaandelen die beide partijen bezitten. Vanwege die afhankelijkheid en de lange duur van de contractuele relatie is de voorzieningenrechter van mening dat Zilveren Kruis een bijzondere zorgvuldigheid in acht moet nemen bij het bepalen van de nieuwe tarieven.

Vervolgens dient de vraag of het verplicht is een reëel tarief aan te bieden beantwoord te worden. De voorzieningenrechter oordeelt van wel. Als Zilveren Kruis geen reëel tarief zou bieden zou zij volgens de rechter in strijd met de gerechtvaardigde belangen van haar cliënten handelen. Zonder reëel tarief stelt zij de stichting niet in staat om de gevraagde diensten te leveren. De voorzieningenrechter overweegt hierbij wel dat deze verplichting niet betekent dat Zilveren Kruis is gehouden om bij het vaststellen van het tarief aan te sluiten bij de kostenopgave van de stichting. De stichting stelt namelijk dat Zilveren Kruis ook verplicht is om kostendekkende tarieven te bieden. Dit is dus niet het geval, oordeelt de rechter.

Wel is de rechter van oordeel dat Zilveren Kruis op onjuiste wijze een indexering voor 2023 heeft toegepast. Zilveren Kruis heeft namelijk geen inhaalcorrectie voor 2022 in de tarieven verwerkt. De voorzieningenrechter is van oordeel dat er hoge eisen gesteld kunnen worden aan de bijzondere zorgvuldigheid die door Zilveren Kruis dient toegepast te worden. Om die reden vindt de rechter dat het toepassen van de correctie noodzakelijk is om de stichting een reëel tarief aan te kunnen bieden.

Conclusie

Het oordeel van de voorzieningenrechter is dat Zilveren Kruis verplicht is een reëel tarief aan te bieden aan de stichting. Zilveren Kruis heeft hierbij een bijzondere zorgplicht jegens de stichting, vanwege de langdurige contractuele relatie en de wederzijdse afhankelijkheid. Over het algemeen is de voorzieningenrechter van mening dat Zilveren Kruis reële tarieven aan de stichting biedt, op één onderdeel na. De rechter vordert dat Zilveren Kruis de inhaalcorrectie voor 2022 in haar tarieven toepast.