Vertaalfout op blik halal soep, Rb 27 december 2017
(ECLI:NL:RBDHA:2017:16565)
Door Lisanne Roestenberg
Essentie
Tweet over de vraag of soep die halal is misschien toch varkensproducten bevat, gelet op de ingrediëntenlijst. Dat blijkt een vertaalfout te zijn. Afweging tussen het belang van bescherming van de eer en goede naam van de soepfabrikant en de vrijheid van meningsuiting van de persoon die de tweet heeft gestuurd.
Rechtsregel
De rechtbank heeft ten eerste vastgesteld dat Nederland bevoegd is het geschil te behandelen en dat het Nederlands recht van toepassing is. Het gaat hier om twee fundamentele rechten, namelijk het recht op bescherming van de eer en goede naam en de vrijheid van meningsuiting. Bij de beoordeling welk grondrecht voorgaat, moet onder meer worden gekeken naar de omstandigheden van het geval, de ernst van de misstand en de gevolgen en de inkleding van de beschuldigingen. De rechtbank is van oordeel dat in de tweet niets verkeerd is gezegd, nu op de etiketten in het Nederlands stond dat de soepen varkensproducten bevatten en dat verweerder hier juist een vraag over stelde aan het bedrijf. Vaststaat ook dat sprake was van een vertaalfout en dat verweerder hiervoor al meerdere malen contact had opgenomen met het bedrijf, maar hierop geen actie is ondernomen door het bedrijf. Verweerder stond daarom in zijn recht om via sociaal media de kwestie bij het bedrijf onder de aandacht te brengen. Dat verweerder tot doel had om het bedrijf schade toe te brengen, is dan ook niet gebleken. Hoewel de olievlekverspreiding van de tweet gevolgen kan hebben voor het bedrijf, is het ook het bedrijf zelf wat de onjuiste tekst op het etiket heeft gezet. In dit geval weegt het recht van verweerder om zijn mening te uiten in dit geval zwaarder dan de bescherming van de eer en goede naam van het bedrijf.
Inhoud arrest
Eiseres 1 (hierna: Yildiz) is een multinationaal Turks bedrijf. Het maakt en vervoert levensmiddelen in Europa, het Midden-Oosten en Afrika. Eiseres 2 (hierna: Ulker) en eiseres 3 (hierna: Besler) zijn dochtermaatschappijen van Yildiz.
Verweerder heeft een supermarkt. In deze supermarkt wordt onder meer de groentesoep, de linzensoep en de tarwesoep van Yildiz verkocht. Deze soepen zijn halal. Op de verpakking van de soepen staat een ingrediëntenlijst in veertien talen. Een tijdlang stond er in de Nederlandse tekst op de verpakking: ‘Heeft varkensvet of zijn derivaten bevatten’.
Op 10 september 2015 plaatst de eigenaar van de supermarkt op Twitter een tweet. Bij deze tweet plaatst hij een Turkse versie van de Nederlandse tekst. Het betreft een beëdigde vertaling door een notaris uit Istanbul. De tweet is gericht aan twee andere Twitter-accounts en de man vraagt hen of de vertaling juist is. De ene ontvanger is het Twitter-account van de heer X, een lid van familie Y, die het bedrijf Ulker leidt. De andere ontvanger is het Twitter-account van Ulker.
Demet TV is een website die zich met name richt op Turkse Nederlanders. Op 10 september 2015 plaatsen zij een artikel met de kop ‘Varkensmiddelen in soepproducten Ulker’ met daarbij een foto van de Turkse vertaling van de Nederlandse tekst die bij de tweet stond. In het artikel staat:
“Sommige soepproducten van het Turkse merk Ulker zouden varkensproducten bevatten. Dat zegt de eigenaar van de supermarkt. De eigenaar, die zelf het product al jaren verkoopt in zijn supermarkt baseert zijn uitspraak op de Nederlandse ingrediëntenlijst van Ulker. Tussen de ingrediënten zou staan dat het varkensproducten bevatten. (…) Uiteraard hebben wij zelf ook gezocht tussen de ingrediënten van de soepproducten van Ülker. In de Turkse lijst met ingrediënten staat te lezen “Domuz yagi ve katkilari icermez”. Met andere woorden, het product bevat geen varkensvet of andere varkensmiddelen. Maar wie de Nederlandse ingrediëntenlijst leest, ziet duidelijk staan “Heeft varkensvet en zijn derivaten”. Ulker zelf zegt dat het hier om een vertaalfout gaat.
Op 11 september 2015 plaatst Demet TV een nieuw artikel met als kop: “Ulker Nederland: “Excuses voor de fout” “Geen varkensvet””. In dit artikel staat:
“(…) Ook de directeur van Ulker Nederland heeft contact gehad met Demet TV om toelichting te geven. “We bieden onze excuses aan voor de situatie. Maar het betreft hier een vertaalfout.” De ingrediëntenlijst op de verpakking zou door een Turkse medewerker in Turkije naar het Nederlands zijn vertaald. Volgens de directeur moet op de verpakking eigenlijk staan “heeft geen varkensvet en zijn derivaten”, maar de vertaler zou door een vertaalfout het woordje “geen” zijn vergeten. Hierdoor staat er nu “heeft varkensvet en zijn derivaten”. (…)
UPDATE: De eigenaar van de supermarkt laat aan Demet TV weten blij te zijn met de excuses. “Wij aanvaarden de excuses van Ulker en gaan ervan uit dat zij gelijk hebben. Tevens zullen wij tot de laboratorium onderzoeken afgerond zijn, geen nieuwe mededelingen doen over deze zaak”.
Op 11 september 2015 zet de Turkse website sonhaber.eu ook een foto online van de Turkse vertaling van de Nederlandse tekst op de etiketten en tweet hier over. Een Turkse politicus heeft deze tweet geretweet. Gebleken is dat deze tweet vervolgens genoemd is in 546 andere gesprekken op social media.
Er is intussen een onderzoek uitgevoerd naar de ingrediënten van de soepen. Op 21 september 2015 wordt geconcludeerd dat in geen van de onderzochte soepen varkensproducten zaten. Verder blijkt dat sprake is van een vertaalfout en dat er had moeten staan: ‘Bevat geen varkensvet of varkensproducten’.
Op een gegeven moment verwijdert verweerder zijn tweet van 10 september 2015 na een sommatie hiertoe van Yildiz. Demet TV en Son Haber verwijderen de artikelen ook van hun websites.
Yildiz vordert in dit geschil dat de rechtbank voor recht verklaart dat verweerder onrechtmatig heeft gehandeld tegenover Yildiz. Daarnaast vordert hij dat de rechtbank verweerder veroordeelt om zijn schade, althans die van Ulker, waaronder € 100.000,- aan reputatieschade, te vergoeden en verweerder te veroordelen in de buitengerechtelijke kosten. Yildiz vordert dit allemaal, omdat verweerder bij het versturen van de tweet wist of behoorde te weten dat in de Nederlandse tekst op de etiketten een vertaalfout stond, omdat hij ook Turks spreekt. Door de tweet toch te sturen heeft hij gericht schade toegebracht aan Yildiz.
Verweerder dient een verweerschrift in.
De rechtbank wijst de vorderingen af en veroordeelt Yildiz in de proceskosten.