Rechtbank Amsterdam 10 juli 2024, Temper is geen uitzendbureau, maar een online werkplatform
(ECLI:NL:RBAMS:2024:3987)
Essentie
In deze zaak staat de juridische kwalificatie centraal van de werkzaamheden die de werkers verrichten of hebben verricht bij opdrachtgevers via Temper. Vakbonden FNV en CNV vorderen in een collectieve actie dat de rechtbank vaststelt dat de overeenkomsten die werkers aangaan via Temper uitzendovereenkomsten zijn. De rechtbank oordeelt of sprake is van een uitzendovereenkomst in de zin van artikel 7:690 Burgerlijk Wetboek (BW).
Rechtsregel
Volgens de rechtbank wordt aan twee essentiële elementen van een uitzendovereenkomst geheel niet voldaan, allereerst het formeel werkgeversgezag van de uitzendwerkgever en ten tweede de loonbetaling door de uitzendwerkgever. Bovendien wordt aan een derde essentieel element, het persoonlijk verrichten van arbeid, niet of nauwelijks voldaan. De rechtbank concludeert dat de overeenkomsten die de werkers sluiten met opdrachtgevers geen uitzendovereenkomsten met Temper zijn. Om die reden wijst de rechtbank de vorderingen van FNV en CNV af.
Inhoud vonnis
Feiten
Temper is een online werkplatform waar werkers en opdrachtgevers overeenkomsten kunnen sluiten over uit te voeren werkzaamheden op basis van een model-opdrachtovereenkomst. Temper stelt zich op het standpunt dat de werkzaamheden plaatsvinden op basis van een opdrachtovereenkomst tussen opdrachtgevers en werkers, waarbij zij slechts een bemiddelende rol vervult.
Volgens de FNV en CNV betreft dit een constructie van schijnzelfstandigheid, waarbij de werkers in werkelijkheid geen zzp’ers zijn maar uitzendkrachten van Temper. Zij stellen dat de cao voor uitzendkrachten van toepassing moet zijn op deze werkers. Om die reden vorderen zij via een collectieve actie dat de rechtbank vaststelt dat de overeenkomsten die de werkers via Temper aangaan uitzendovereenkomsten met Temper zijn. De vakbonden treden op als belangenbehartigers van zowel werkers die via het platform werken of hebben gewerkt als het meer algemene belang van een rechtvaardige arbeidsmarkt.
Oordeel rechtbank
De uitzendovereenkomst
Een uitzendovereenkomst is een bijzondere vorm van een arbeidsovereenkomst. Om te kunnen spreken van een dergelijke overeenkomst moet ook worden voldaan aan de vereisten van een arbeidsovereenkomst. Volgens artikel 7:610 BW bestaat de arbeidsovereenkomst uit de volgende elementen: (persoonlijke) arbeid, gedurende een zekere tijd, tegen loon, in dienst van de werkgever. In het Deliveroo-arrest heeft de Hoge Raad bepaald dat dit afhangt van alle omstandigheden van het geval in onderling verband bezien. Hierbij zijn tien niet-limitatieve gezichtspunten geformuleerd bij de beoordeling of sprake is van een arbeidsovereenkomst.
Artikel 7:690 BW omschrijft de uitzendovereenkomst als de arbeidsovereenkomst waarbij de werknemer door de werkgever, in het kader van de uitoefening van het beroep of bedrijf van de werkgever, ter beschikking wordt gesteld van een derde om krachtens een door deze derde aan de werkgever verstrekte opdracht arbeid te verrichten onder toezicht en leiding van een derde.
Formeel werkgeversgezag
De rechtbank is van oordeel dat geen sprake is van formeel werkgeversgezag van Temper. Hierbij zijn met name de wijze waarop de werkzaamheden en de werktijden worden bepaald en de wijze waarop de contractuele regeling van de verhouding van partijen tot stand is gekomen van belang. De werkzaamheden en de werktijden worden geheel bepaald door de opdrachtgevers. Bovendien bepaalt Temper de inhoud van de gebruikersovereenkomsten die de werkers en de opdrachtgevers met haar sluiten.
Deze standaardovereenkomsten worden eenzijdig door Temper opgesteld. De opdrachtovereenkomst tussen de werkers en de opdrachtgevers wordt als standaardovereenkomst door Temper aangeboden. Hoewel in de gebruikersovereenkomst staat dat van de model-opdrachtovereenkomst kan worden afgeweken, leidt de rechtbank uit de stellingen van partijen af dat in het overgrote deel van de gevallen gebruik wordt gemaakt van deze model-opdrachtovereenkomst. Deze overeenkomst bevat een annuleringsbeleid en de mogelijkheid voor opdrachtgevers om in bepaalde gevallen (no show) boetes op te leggen.
Temper houdt dus tot op zekere hoogte regie over de inhoud, maar de invulling is desalniettemin aan de opdrachtgevers. Temper heeft dus zelf geen disciplinerende maatregelen tot haar beschikking. De beperkingen die Temper oplegt zijn dat werkers slechts in maximaal acht flexpools tegelijk kunnen zitten en dat werkers via haar platform per jaar maximaal 660 uren voor één opdrachtgever kunnen werken. Temper bepaalt hiermee twee randvoorwaarden voor de totstandkoming van overeenkomsten tussen de werkers en de opdrachtgevers. Dit leidt echter niet tot concrete omstandigheden die duiden op formeel werkgeversgezag van Temper over de werkers.
Loonbetaling door de werkgever
In een uitzendrelatie wordt het loon bepaald en betaald door de uitzendwerkgever, die op zijn beurt over het algemeen een vergoeding ontvangt van de inlener. Hierbij is de wijze waarop de beloning wordt bepaald en uitgekeerd van belang. Temper betaalt zelf niets aan de werkers; zij moeten namelijk aan de opdrachtgevers factureren. In de huidige zaak verloopt de facturering en betaling van werkers via Finqle. Hierdoor heeft Temper bemoeienis met het betaalproces. Hoewel sommige werkers buiten Finqle om factureren, is dit zeldzaam en theoretisch.
De uniforme wijze van facturering en betaling is commercieel logisch en volgens de rechtbank geen onderscheidende factor voor een uitzendovereenkomst. De beloning wordt bovendien bepaald buiten Temper om. Temper hanteert minimumtarieven voor verschillende soorten klussen, maar opdrachtgevers zijn vrij om een uurtarief vast te stellen. Zij zijn daarbij niet gebonden aan de adviestarieven van Temper en bepalen vrijwel geheel het uurtarief.
Persoonlijke verplichting tot het verrichten van arbeid
Volgens Temper staat het werkers geheel vrij om zich voor een klus op het platform aan te melden. Bovendien zijn zij na aanmelding niet verplicht de klus zelf uit te voeren. Zij kunnen de klus annuleren of gebruik maken van de vervangingsclausule. Deze clausule houdt in dat de werker zich kan laten vervangen door een andere Temper-werker of iemand buiten het platform, zonder dat daarvoor toestemming vereist is van Temper. Indien annuleren niet meer mogelijk is omdat de termijn is verstreken, moet de werker zich verplicht laten vervangen. Ook hierbij is geen toestemming van Temper vereist en heeft zij geen enkele zeggenschap over de vervanging. Voor de werkers bestaat dus geen verplichting om het werk persoonlijk uit te voeren. Dit is een contra-indicatie voor het aannemen van een uitzendovereenkomst als bijzondere vorm van de arbeidsovereenkomst.