Hoge Raad, 4 oktober 2024, Bestelknop ‘bestelling plaatsen’ is niet voldoende duidelijk
(ECLI:NL:HR:2024:1355)
Essentie
In deze prejudiciële procedure geeft de Hoge Raad antwoord op de vraag of een bestelknop met de tekst ‘bestelling plaatsen’ voldoende duidelijk maakt dat de consument een betalingsverplichting aangaat. Vervolgens zijn ook de gevolgen relevant wanneer dit niet het geval is. De Hoge Raad oordeelt dat de tekst ‘bestelling plaatsen’ niet voldoende duidelijk is. Deze tekst voldoet dan ook niet aan de wettelijke informatieplicht. Het gevolg is dat een koopovereenkomst vernietigbaar is.
Rechtsregel
Wanneer een handelaar producten of diensten aanbiedt op een website en de consument een knop toont met de tekst ‘bestelling plaatsen’, kan niet worden aangenomen dat deze tekst voor de gemiddelde consument duidelijk aangeeft dat er een betalingsverplichting ontstaat. Er moet een ondubbelzinnige koppeling zijn tussen de bestelknop en de verplichting om te betalen. De wet maakt een duidelijk onderscheid tussen ‘bestellen’ en ‘een betalingsverplichting aangaan’.
Inhoud prejudiciële beslissing
De Hoge Raad boog zich over deze vragen vanwege een zaak tussen Bol.com en een consument. De consument had via de website van Bol.com een aantal artikelen besteld. Tijdens het bestelproces heeft zij gekozen voor de optie ‘achteraf betalen’. Zij rondde de bestelling af door op een knop te klikken met de tekst ‘bestelling plaatsen’. De betaling bleef echter uit, waardoor Bol.com een procedure startte tegen deze consument. De consument voerde aan dat niet duidelijk was dat er een betalingsverplichting zou ontstaan.
Aangezien eerdere uitspraken van rechters uiteenlopen, heeft de rechtbank Rotterdam twee prejudiciële vragen gesteld.
De eerste vraag is of een bestelknop met de tekst ‘bestelling plaatsen’ voldoende duidelijk maakt dat de consument een betalingsverplichting aangaat. De tweede vraag is wat de rechter moet doen als de tekst op een bestelknop niet voldoende duidelijk is.
De Hoge Raad oordeelt dat de tekst ‘bestelling plaatsen’ niet voldoende duidelijk is. De Hoge Raad verwijst naar rechtspraak van het Europese Hof van Justitie, waarin een strikte uitleg is gegeven aan de zogenoemde bestelknopbepaling. De tekst op de knop moet ondubbelzinnig zijn en noodzakelijkerwijs een verband oproepen met het ontstaan van een betalingsverplichting. Of dat zo is, moet worden bepaald aan de hand van de omgangstaal en de verwachting van de gemiddelde consument. De tekst ‘bestelling plaatsen’ voldoet hier volgens de Hoge Raad niet aan, omdat veel consumenten niet direct zullen begrijpen dat ze moeten betalen wanneer ze op die knop klikken. Dit geldt ook voor teksten als ‘bestellen’ of ‘bestelling afronden’.
Het gevolg is dat een koopovereenkomst geheel of gedeeltelijk kan worden vernietigd. Bij vernietiging geldt een ongedaanmakingsplicht; de consument retourneert de aankoop en krijgt de koopprijs terug. De overeenkomst kan enkel geheel vernietigd worden wanneer de consument daar geen bezwaar tegen heeft. Aangezien in een verstekzaak niet duidelijk is of de consument bezwaar zou hebben, kan de rechter de overeenkomst hier niet geheel vernietigen. Gedeeltelijke vernietiging is wel mogelijk, door een korting te geven op het bedrag dat de consument moet betalen. De Hoge Raad stelt voor dat een korting van ongeveer één derde redelijk is, maar de rechter kan hiervan afwijken.
Relevantie
Deze uitspraak van de Hoge Raad is relevant voor toekomstige zaken en voor de rechtspraktijk, omdat het duidelijkheid biedt over de toepassing van de zogeheten bestelknopbepaling uit het consumentenrecht. De uitspraak verduidelijkt dat de tekst op de bestelknop expliciet moet aangeven dat er een betalingsverplichting ontstaat. Dit voorkomt misverstanden bij consumenten en zorgt ervoor dat webwinkels hun bestelknoppen zorgvuldig moeten formuleren om te voldoen aan de wettelijke eisen. Daarnaast biedt de uitspraak een praktische richtlijn voor verstekzaken, waarbij de consument niet in de rechtszaak verschijnt. Nu Bol.com haar bestelknoppen al heeft aangepast, zullen meer bedrijven ongetwijfeld volgen.