ECLI:NL:HR:2022:622 (Belanghebbende bij naamswijziging)

HR 22 april 2022, Belanghebbende bij naamswijziging
(ECLI:NL:HR:2022:622)

Door Zoë de Jesus Delgado

Essentie

In deze casus gaat het om een man en een vrouw die samen een kind hebben gekregen. De vrouw doet een verzoek tot naamswijziging van het kind, maar betrekt de man niet bij dit proces. Volgens de man is hierdoor sprake van een inbreuk op zijn recht op eerbiediging van privé- en familieleven (artikel 8 EVRM).

In onderhavig geval levert het wijzigingsverzoek volgens de Hoge Raad inderdaad een inmenging op in het tussen de man en zijn zoon bestaande familie- en gezinsleven en daarnaast in het privéleven van de man.

Rechtsregel

De kring van belanghebbenden zoals bedoeld in artikel 798 lid 1, eerste volzin, Rv kan niet in zijn algemeenheid worden afgezet. Wie als belanghebbende kan worden aangemerkt, is afhankelijk van het onderwerp van de aan de rechter voorgelegde casus en van de rechten of verplichtingen waarop de betrokkene een beroep doet.

In casu is sprake van family life tussen de man en het kind. Het wijzigingsverzoek levert een inmenging op in het tussen de man en de zoon bestaande familie- en gezinsleven en daarnaast in het privéleven van de man. De man dient dan ook als belanghebbende te worden betrokken bij de besluitvormingsprocedure omtrent de naamswijziging.

Inhoud arrest

De twee partijen in deze casus, een man en een vrouw, hebben samen een zoon gekregen. De vrouw heeft een verzoek gedaan tot een voornaamswijziging van haar zoon. Ten tijde van dit verzoek en van de beschikking was zij als enige belast met het ouderlijk gezag over het kind. De reden voor de naamswijziging was dat de derde voornaam van het kind verwijst naar de man. De vrouw wil deze naam laten schrappen vanwege de complexe verhouding die zij met de man heeft. De man is niet als belanghebbende bij het proces betrokken. De man is echter van mening dat hij wel als belanghebbende moet worden aangemerkt. Hij voert daarbij aan dat de naamswijziging een inbreuk zou maken op zijn recht op eerbiediging van privé- en familieleven (artikel 8 EVRM).

Door de rechtbank is het verzoek van de vrouw toegewezen. De man heeft hiertegen hoger beroep ingesteld. Door het hof is de man niet-ontvankelijk verklaard in zijn hoger beroep. Het hof zag geen aanknopingspunten om de man aan te merken als belanghebbende in de zin van artikel 798 lid 1, eerste volzin, Rv. De man heeft zijn zoon niet erkend, zijn vaderschap is niet gerechtelijk vastgesteld en hij heeft geen ouderlijk gezag over het kind. De voornaamswijziging leidt volgens het hof niet tot inbreuk op zijn recht op eerbiediging van privé- en familieleven (artikel 8 EVRM). De ouder die geen ouderlijk gezag heeft, wordt niet rechtstreeks in zijn rechten en plichten geraakt in de zin van artikel 798 lid 1 Rv. De man heeft aangevoerd dat het wijzigingsverzoek een inbreuk maakt op het recht op eerbiediging van privé- en familieleven zoals bedoeld in artikel 8 EVRM, omdat de band tussen de man en de zoon tot uitdrukking wordt gebracht via de naam van de zoon. Dit recht ziet volgens het hof echter niet op de identiteit van de man, maar op die van de zoon als drager van de naam.

Volgens de Hoge Raad heeft het hof de man onterecht niet-ontvankelijk verklaard in zijn hoger beroep. Er bestaat immers family life tussen de hem en het kind. Het maakt daarbij niet uit dat de man het kind nog niet heeft erkend en dat hij geen ouderlijk gezag over hem heeft. Het schrappen van de derde naam van het kind vormt een inmenging in het familie- en gezinsleven tussen de man en het kind en het privéleven van de man, zoals bedoeld in artikel 8 EVRM. Aangezien de derde naam van de zoon verwijst naar de man, draagt deze naam bij aan de emotionele binding tussen de twee.

Daarnaast stelt de Hoge Raad vast dat de kring van belanghebbenden zoals bedoeld in artikel 798 lid 1, eerste volzin, Rv niet in zijn algemeenheid kan worden afgezet. Die is afhankelijk van het onderwerp van de aan de rechter voorgelegde casus en van de rechten of verplichtingen waarop de betrokkene een beroep doet. Wanneer het onderwerp van de zaak tot gevolg kan hebben dat de rechten en plichten waarop de betrokkene zich beroept rechtstreeks worden geraakt door de rechterlijke beslissing, kan de betrokkene als belanghebbende worden aangemerkt. Uit de rechtspraak van het EHRM kan worden afgeleid dat een persoon die aanspraak kan maken op bescherming van zijn familie- en gezinsleven, zich er ook op kan beroepen om te worden betrokken bij een besluitvormingsproces dat kan leiden tot een inmenging van dit recht.

Geconcludeerd kan worden dat de opvatting dat schrapping van de naam van het kind enkel betrekking heeft op de identiteit van de zoon als drager onjuist is. Het schrappen van de naam levert een inmenging op in het tussen de man en de zoon bestaande familie- en gezinsleven en in het privéleven van de man. Derhalve dient de man ook bij het besluitvormingsproces omtrent de naamswijziging te worden betrokken.

TIP! Komt je bachelor- of masterscriptie eraan en zie je daar nu al tegenop? Geen nood, onze online scriptiecursus is terug! In twee intensieve middagen krijg jij de theoretische én praktische handvatten aangereikt om van jouw scriptie een succes te maken. Bekijk alle informatie hier.