ECLI:NL:HR:2008:BD1847 (Stoof/Mammoet)

Stoof/Mammoet, HR 11 juli 2008
(ECLI:NL:HR:2008:BD1847)

Door Lisanne Roestenberg

Essentie

De werknemer moet redelijke instructies van de werkgever opvolgen, en deze instructies moeten door de werkgever zijn gedaan als goed werkgever (dubbele redelijkheidstoets).

Rechtsregel

Er is geen grond om aan te nemen dat Stoof zich alleen niet als een goed werknemer gedraagt, indien afwijzing van het – redelijke – voorstel van de werkgever naar de maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is. Bij deze maatstaf moet niet alleen gekeken worden naar wat van de werknemer mag worden verwacht: er moet ook worden onderzocht of de werkgever als goed werkgever het voorstel heeft kunnen doen en of dit voorstel redelijk is. Daarbij moeten alle omstandigheden van het geval worden betrokken.

Nu Stoof beschermd wordt tegen onredelijke voorstellen van Mammoet en daarna moet worden onderzocht of aanvaarding van het voorstel van hem gevergd kan worden, is het belang van Stoof bij een ongewijzigd voortduren van de arbeidsvoorwaarden voldoende gewaarborgd.

Het uitgangspunt hierbij is wel dat er geen schriftelijk wijzigingsbeding is. Een dergelijke bepaling ziet op de situatie waarin de werkgever de bevoegdheid heeft om, ongeacht de omstandigheden, eenzijdig de arbeidsvoorwaarden te wijzigen. Dit verschilt met de situatie in deze zaak, omdat bij het ontbreken van dit beding de werknemer in beginsel niet gehouden is om voorstellen van wijziging van de arbeidsvoorwaarden te aanvaarden. Dan moet er overeenstemming worden bereikt tussen de werkgever en werknemer, waarbij de verplichtingen van goed werknemer- en werkgeverschap van toepassing zijn.

Inhoud arrest

In 1996 richt Stoof samen met Mammoet Stotra B.V. op. Beide partijen worden 50% aandeelhouder, Stoof wordt enig statutair directeur. Op 14 april 1998 verkoopt Stoof zijn aandelen in Stotra B.V. aan Mammoet voor 8,8 miljoen gulden. Dit bedrag wordt in verschillende delen betaald, waaronder gedurende tien jaar lang 400.000,- gulden per jaar. Hierbij komen de partijen overeen dat Stoof nog tien jaar als werknemer als technisch directeur voor Mammoet blijft werken en aftreedt als statutair directeur. Hiervoor sluiten partijen een arbeidsovereenkomst op 4 mei 1998.

In 2000 beslist het moederbedrijf van Mammoet alle aandelen in Mammoet te verkopen. Van Seumeren Holland B.V. heeft hier interesse in. Stoof probeert de overname te voorkomen met een kort geding. De vordering van Stoof is afgewezen. In juli 2000 worden de aandelen in Mammoet overgedragen aan Van Seumeren. In augustus 2000 deelt Van Seumeren mee dat zij voor Stoof een andere functie in gedachten hebben, namelijk directeur/tweede man onder Roderik van Seumeren. Hierover wordt vervolgens onderhandeld. De advocaat van Stoof laat in oktober 2000 weten dat Stoof gebruik maakt van zijn opschortingsrecht ten aanzien van de verplichtingen uit de arbeidsovereenkomst. Met ingang van 10 oktober 2000 wordt Stoof ziek en raakt hij arbeidsongeschikt. Bij brief van 29 augustus 2001 meldt Stoof zich weer hersteld. Stoof wordt op 3 september 2001 op kantoor verwacht voor werkhervatting. Stoof voldoet hier niet aan, waarna Mammoet de loonbetaling aan Stoof heeft stopgezet.

Stoof start een procedure en vordert Mammoet te veroordelen tot (door)betaling van zijn loon met ingang van 1 september 2001 totdat het dienstverband rechtsgeldig zal zijn geëindigd, en voorts tot uitbetaling van twee bonussen. De kantonrechter wijst de loonvordering af, wijst de vordering ten aanzien van de performance bonus gedeeltelijk toe en de vordering inzake de SIP-bonus af. Stoof gaat in hoger beroep. De hof bekrachtigt het vonnis van de kantonrechter, maar stelt, anders dan de kantonrechter, dat de werkgever een onder omstandigheden redelijk en aanvaardbaar voorstel voor een andere functie heeft gedaan. Van omstandigheden die meebrengen dat van de werknemer redelijkerwijs niet kon worden gevergd dat hij met de wijziging van zijn functie akkoord ging, is niet gebleken. Stoof gaat in cassatie. De Hoge Raad vernietigt het arrest van het hof en verwijst het naar een ander hof ter verdere behandeling en beslissing. Verder veroordeelt de Hoge Raad Mammoet in de kosten van het geding.