Jetblast, HR 28 mei 2004, NJ 2005, 105
(ECLI:NL:HR:2004:AO4224)
Door Marsha Simon
Essentie
Het Jetblast-arrest, ook bekend als Hartmann/Princess Juliana IA en Hartmann/PJIA, is een arrest van de Hoge Raad dat betrekking heeft op aansprakelijkheid uit onrechtmatige daad in verband met een waarschuwingsplicht.
Voorop moet worden gesteld dat bij de beantwoording van de vraag of aan iemand, die een situatie in het leven roept of laat voortbestaan die voor anderen bij niet-inachtneming van de vereiste oplettendheid en voorzichtigheid gevaarlijk is, de eis kan worden gesteld dat hij met het oog daarop bepaalde veiligheidsmaatregelen neemt — en of derhalve het achterwege laten van die maatregelen in strijd is met de zorgvuldigheid die in het maatschappelijk verkeer betaamt ten aanzien van eens anders persoon of goed — moet worden gelet niet alleen op de mate van waarschijnlijkheid waarmee de niet-inachtneming van de vereiste oplettendheid en voorzichtigheid kan worden verwacht, maar ook op de hoegrootheid van de kans dat daaruit ongevallen ontstaan, op de ernst die de gevolgen daarvan kunnen hebben, en op de mate van bezwaarlijkheid van te nemen veiligheidsmaatregelen.
Rechtsregel
In dit arrest geeft de Hoge Raad een vernieuwing van de maatstaf ter beoordeling van de vraag wanneer in een gevaarzettende situatie een waarschuwing afdoende is. De Hoge Raad oordeelde dat voor het antwoord op de vraag of een waarschuwing kan worden beschouwd als een afdoende maatregel met het oog op bescherming tegen een bepaald gevaar, van doorslaggevende betekenis is of te verwachten valt dat deze waarschuwing zal leiden tot een handelen of nalaten waardoor dit gevaar wordt vermeden.
Inhoud arrest
Mevrouw Hartmann uit Zwitserland is als toeriste op Sint Maarten. Het Princess Juliana International Airport op Sint Maarten is een belangrijke trekpleister voor vliegtuigliefhebbers uit de hele wereld. Er zijn niet veel plekken waar het mogelijk is zó dicht bij grote verkeersvliegtuigen te komen als op de internationale luchthaven van Sint Maarten. Vliegtuigen die gaan opstijgen, zijn een attractie. Op Maho Beach, het strand aan de voet van de enige landingsbaan, scheren de vliegtuigen rakelings over de hoofden van de badgasten om kort daarna de wielen aan de grond te zetten.
Mevrouw Hartmann staat op 6 mei 2000 aan het hek van het vliegveld Princess Juliana naar de vliegtuigen te kijken. Het vliegveld waarschuwt door middel van waarschuwingsborden voor een zogenaamde jetblast. De tekst luidt: “Warning! Low flying and departing aircraft blast can cause physical injury”. De Nederlandse vertaling luidt: “Waarschuwing! De sterke luchtstroom van laagvliegende en vertrekkende vliegtuigen kan lichamelijk letsel veroorzaken”.
Veel toeristen staan hier, ondanks het waarschuwingsbord, bij het hek naar de verschillende vliegtuigen te kijken. Zo ook Mevrouw Hartmann. Als het vliegtuig, een Boeing 747, zijn straalmotoren openzet, wordt Hartmann door een jetblast (de zeer sterke luchtstroom) de lucht ingeworpen waarna zij op de rotsen terecht komt. Aan dit ongeval houdt Hartmann een shock en letsel over. Hartmann stelt de luchthaven aansprakelijk omdat zij volgens haar geen veilige omgeving hebben geschept. Het enkel plaatsen van een waarschuwingsbord was naar de mening van Hartmann onvoldoende.
Is de luchthaven aansprakelijk te stellen voor het ongeval van mevrouw Hartmann? De Hoge Raad oordeelt, op grond van de feitelijke vaststellingen door het hof over het bord, dat het hof niet voldoende heeft gemotiveerd dat aan de nieuwe maatstaf is voldaan. De Hoge Raad vernietigde het arrest waarin het (kennelijke) oordeel was opgenomen dat het bord voldoende duidelijk was en verwees de zaak terug naar het hof.