ECLI:NL:HR:1993:ZC1016 (Gerards/Vijverberg)

Gerards/Vijverberg, 25 juni 1993
(ECLI:NL:HR:1993:ZC1016)

Door Marsha Simon

Essentie
In dit arrest komt de uitleg van de overeenkomst aan de orde, in samenhang bezien met de garantie en een exoneratiebeding. De vraag of aan de koper een beroep op dwaling toekomt staat centraal. Het standaardbeding dat in veel koopovereenkomsten met betrekking tot een auto voorkomt: ‘Koper koopt de auto op eigen bate en schade’, en gelet op de door de verkoper gegeven garantie dat de kilometerteller het met de auto gereden aantal kilometers juist weergeeft, sluit een beroep op dwaling niet uit.

Rechtsregel
Het gegeven dat de kilometerteller ten tijde van de verkoop het met de auto gereden aantal kilometers juist weergaf, moet als een zo wezenlijk onderdeel van de koopovereenkomst worden beschouwd, dat de redelijkheid zich ertegen verzet aan het bedoelde beding, dat in algemene termen het instaan voor gebreken uitsluit en, nu zij voorkomt in de gedrukte tekst van de koopovereenkomst, als standaardbeding is te beschouwen, de betekenis toe te kennen dat het de door de verkoper gegeven garantie en daarmee het beroep op dwaling, uitschakelt.

Inhoud arrestOp 23 januari 1988 heeft Vijverberg van Gerards een gebruikte Volkswagen Golf gekocht, bouwjaar 1985, voor 25.950 gulden, waarvan 18.000 gulden contant werd betaald. Het restant werd voldaan door inruil van een andere auto van Vijverberg. In de koopovereenkomst is het volgende opgenomen: ‘Koper koopt de auto op eigen bate en schade’. Bij de aflevering stond de kilometerteller van de gekochte auto op 45.228. Vijverberg heeft in de auto een onderhoudsboekje aangetroffen waaruit bleek dat een ander garagebedrijf in december 1986 een onderhoudsbeurt had uitgevoerd bij een kilometerstand van 61.963.

Daarna is hem gebleken dat de auto bij een kilometerstand van ongeveer 93.000 is ingeruild bij laatstbedoeld garagebedrijf dat de auto vervolgens heeft doorverkocht aan een andere autohandelaar. De rechtbank heeft op vordering van Vijverberg de koopovereenkomst vernietigd en Gerards veroordeeld om, tegen teruggave van de Golf, 25.950 gulden aan Vijverberg te betalen. Het Hof heeft het vonnis van de rechtbank bekrachtigd. Het Hof heeft daartoe geoordeeld dat het aantal met de auto gereden kilometers essentieel is voor de koper en dat de verkoper stilzwijgend garandeert dat de stand van de kilometerteller overeenstemt met het aantal kilometers dat ten tijde van de verkoop met de auto is gereden.

Daarin ligt besloten dat Gerards ervoor instond dat de kilometerteller niet was teruggedraaid. Het Hof heeft voorts aangenomen dat Gerards te goeder trouw was en dat het grote verschil tussen de stand van de kilometerteller en het werkelijk met de auto gereden aantal kilometers ook voor hem als een verrassing kwam. Vervolgens heeft het Hof geoordeeld dat zulks niet wegneemt dat de koper een beroep op dwaling kan doen in een situatie zoals die zich hier voordoet.

Kennelijk heeft het Hof geoordeeld dat niet alleen Vijverberg, maar ook Gerards bij het sluiten van de koopovereenkomst van dezelfde onjuiste veronderstelling is uitgegaan dat de stand van de kilometerteller ten tijde van de koop het werkelijke met de auto gereden kilometers weergaf, alsmede dat Gerards heeft begrepen dat een juiste voorstelling van het aantal met de auto gereden kilometers Vijverberg zou hebben afgehouden van het sluiten van de koopovereenkomst. Anders dan in het middel wordt aangevoerd, behoefde het Hof zich van zijn oordeel dat Vijverberg met succes een beroep op dwaling kan doen niet te laten weerhouden door het in de koopovereenkomst opgenomen exoneratiebeding.

De gedachtengang van het Hof moet klaarblijkelijk aldus worden verstaan dat de door het Hof aangenomen garantie door Gerards, dat de kilometerteller ten tijde van de verkoop het met de auto gereden aantal kilometers juist weergaf als een zo wezenlijk onderdeel van de koopovereenkomst moet worden beschouwd, dat de redelijkheid zich ertegen verzet aan het bedoelde beding, dat in algemene termen het instaan voor gebreken uitsluit en, nu zij voorkomt in de gedrukte tekst van de koopovereenkomst, als standaardbeding is te beschouwen, de betekenis toe te kennen dat het de door het Hof aangenomen garantie en daarmee het beroep op dwaling, uitschakelt.

Aldus oordelende heeft het Hof niet blijk gegeven van een onjuiste rechtsopvatting. De gedachtengang van het Hof is niet onbegrijpelijk en tot nadere motivering van het Hof niet verplicht. Daarop stuit het middel in zijn onderdelen af. De Hoge Raad verwerpt het beroep en veroordeelt Gerards in de kosten.