Gerechtshof Amsterdam, 15 augustus 2017 (Portret op voorpagina Volkskrant)
(ECLI:NL:GHAMS:2017:3247)
Door Jay Irfan
Essentie
Deze civiele zaak gaat over het portretrecht. Op de voorpagina van de Volkskrant stond een foto van de heer Mohammed Rashid (geïntimeerde) afgebeeld, zonder zijn toestemming of medeweten. Bij de foto stond in grote letters ‘Is Schiphol nog veilig?’. De foto in kwestie hoort bij een artikel dat gaat over verscherpte controles op Schiphol en de beveiliging door de Koninklijke Marechaussee, niet over de personen die worden gecontroleerd (of hun etniciteit).
De rechter vond dat dat ‘door het plaatsen van zijn portret bij deze tekst op zijn minst de suggestie wordt gewekt dat Rashid iets te maken heeft met de kwestie of Schiphol nog wel veilig is.’ De rechter heeft Rashid in het gelijk gesteld en de Volkskrant veroordeeld tot het betalen van een schadevergoeding van 1.500 euro. In hoger beroep is dit vonnis bekrachtigd.
Rechtsregel
De foto in kwestie is volgens de rechtbank een inbreuk op de persoonlijke levenssfeer en kan daarom worden aangemerkt als een aantasting in de persoon als bedoeld in art. 6:106 lid 1 sub b BW. De inbreuk is voldoende ernstig en derhalve kan geïntimeerde aanspraak maken op een vergoeding van een voorschot op (immateriële) schade.
Inhoud arrest
Een foto van de 27-jarige Rashid stond op 16 augustus 2016 op de voorpagina van de Volkskrant met het kopje ‘Is Schiphol nog veilig?’. De Almeerder was een dag eerder ongevraagd gefotografeerd toen hij met zijn auto door de veiligheidscontrole ging. De Koninklijke Marechaussee had in augustus vorig jaar een controle opgezet op de A4 richting Schiphol vanwege een potentiële terreurdreiging. Hierbij werden de passerende voertuigen uitvoerig gecontroleerd.
Bij het zien van de foto schreef Rashid een brief aan de Volkskrant waarin hij zijn beklag deed. Op 17 augustus 2016 liet de hoofdredacteur van de Volkskrant – kortgezegd – weten niets fout te hebben gedaan. Het onderhavige artikel kan als “onaangenaam” worden ervaren, maar het is niet verkeerd. Hierop vroeg Rashid om een rectificatie te plaatsen op de voorpagina, waar de Volkskrant niet mee akkoord ging.
Op 31 augustus 2016 diende een kort geding, eiste Rashid rectificatie op de voorpagina van de krant, en een schadevergoeding van 15.000 euro. Ook eiste hij dat de krant openlijk zijn excuses aanbood aan hem, zijn familie en ‘de Islamitische gemeenschap in Nederland’. De voorzieningenrechter heeft de vordering van geïntimeerde tot het betalen van een voorschot op (immateriële) schadevergoeding toegewezen tot een bedrag van 1.500 euro, wees de overige vorderingen af en veroordeelde de Volkskrant tevens in de proceskosten. “Door het plaatsen van zijn portret bij deze tekst wordt op zijn minst de suggestie gewekt dat Rashid iets te maken heeft met de kwestie of Schiphol nog wel veilig is. Nu het hier een ernstige kwestie betreft die de gemoederen in negatieve zin bezighoudt, stelt Rashid zich terecht op het standpunt dat publicatie inbreuk maakt op zijn levenssfeer.”, aldus de voorzieningenrechter.
De Volkskrant is in hoger beroep gegaan met dertien grieven. Deze komen er in concreto op neer dat de voorzieningenrechter de belangen niet correct heeft afgewogen en ten onrechte een voorschot op schadevergoeding heeft toegewezen.
Een van de uitgangspunten die het Gerechtshof tot zich neemt is dat “in een publicatie de foto en de kop in beginsel het meest in het oog springen en daarom door de lezers in het algemeen als eerste worden waargenomen”.
In rechtsoverweging 3.8 stelt het Gerechtshof het volgende. “De foto in combinatie met de bijbehorende kop dekt, naar het oordeel van het hof, niet de lading van het artikel. Daarom kan niet worden volgehouden dat de publicatie met de foto, waarop [geïntimeerde] herkenbaar is afgebeeld, in dit geval bijdraagt aan het publieke debat waarover De Volkskrant de lezer heeft willen informeren. Het belang van de zeggingskracht van de foto doet hieraan niet af, reeds omdat met dit oordeel niets is gezegd over het gebruik van de foto in een andere context. Tegen deze achtergrond is ook het verwijt dat De Volkskrant de voorzieningenrechter maakt, inhoudende dat hij de indruk van de publicatie onjuist heeft geïnterpreteerd door daarbij alleen de kop boven het artikel te betrekken en geen acht te slaan op de bredere context, ongegrond.”
Het Gerechtshof bekrachtigt het vonnis van de voorzieningenrechter en veroordeelt de Volkskrant in de proceskosten.