HvJ EU, 3 maart 1994, Arrest Tolsma
(ECLI:EU:C:1994:80)
Essentie
Uit dit standaardarrest blijkt wanneer sprake is van een dienst ‘onder bezwarende titel’ voor de btw. In de omzetbelasting is de levering van een dienst of een goed door een ondernemer pas belast als dit onder bezwarende titel wordt verricht (art. 1 Wet op de omzetbelasting 1968). In dit arrest gaat het om een muzikant, die geld uit vrijgevigheid ontvangt voor het spelen van muziek op zijn draaiorgel.
Rechtsregel
Drie elementen zijn van belang om te spreken van een levering onder bezwarende titel. Ten eerste is relevant of een rechtsbetrekking (overeenkomst) bestaat tussen de afnemer en verkoper. Daarnaast moet sprake zijn van het verrichten van een prestatie. Tot slot is van belang dat de afgesproken vergoeding de werkelijke tegenwaarde vormt van de levering en dus afhankelijk is van de verrichte prestatie.
Een muzikant die geld uit vrijgevigheid ontvangt van de mensen die langslopen, hoeft geen btw af te dragen over de ontvangen bedragen. Er is namelijk geen overeenkomst en dus is ook geen sprake van een dienst onder bezwarende titel.
Inhoud arrest
Meneer Tolsma speelt op de Nederlandse openbare weg muziek op zijn draaiorgel. Hiermee krijgt hij geld van de voorbijgangers. Hij ziet deze dienst – het afspelen van muziek op het draaiorgel – niet als dienst die belast is voor de btw. De inspecteur stelt dat dit wel het geval is; er zou een rechtstreeks verband bestaan tussen de verrichte dienst en de ontvangen gelden van voorbijgangers. Dit zou betekenen dat sprake is van een dienst onder bezwarende titel en dat meneer Tolsma dus btw verschuldigd is.
Het Hof van Justitie overweegt dat voor het bestaan van een rechtstreeks verband (onder bezwarende titel) tussen de verrichte prestatie en een vergoeding, ten eerste een rechtsbetrekking moet bestaan waarbij prestaties uitgewisseld worden. Ook moet de bedongen vergoeding afhankelijk zijn van de verrichte prestaties.
Het Hof van Justitie oordeelt dat meneer Tolsma geen vergoeding bedingt bij de voorbijgangers. Zij geven slechts uit vrijgevigheid gelden. Van een overeenkomst is dus geen sprake. Bovendien kunnen voorbijgangers ook zelf bepalen hoeveel geld ze geven. De betalingen zijn ook niet gebaseerd op de verrichte prestatie (de muziek). Dit betekent dat geen sprake is van een rechtstreeks verband tussen het spelen van muziek op de draaiorgel en de ontvangen gelden. Meneer Tolsma verricht dus geen diensten onder bezwarende titel en is geen omzetbelasting verschuldigd over de ontvangen bedragen.