Dat ons huidige recht wel heel veel weg heeft van het Romeinse recht, dat hoef ik jullie natuurlijk niet te vertellen. Eigendom, bezit, zekerheden, verbintenissen, cessie… Ze vinden allemaal hun oorsprong in het Romeinse recht. In sommige gevallen blijkt er zelfs nauwelijks iets te zijn veranderd in al die jaren.
Natuurlijk, als je geld hebt uitgeleend aan iemand en hij betaalt je niet binnen de afgesproken termijn terug, mag je hem vandaag de dag niet meer in je kerker opsluiten, mocht je die hebben uiteraard. En je mag hem twee weken daarna – als hij, of iemand voor hem, zijn schuld nog altijd niet heeft voldaan – ook niet meer verkopen als slaaf. Op zich was dat best een vrij aardig systeem, want op de opbrengst van de kersverse slaaf kon je je vordering verhalen en met een beetje mazzel had je ook nog een aardig extraatje. Vandaag de dag zit je dan weer met mensenrechten en grondrechten en zo, dus dat verkopen gaat ‘m niet meer worden.
Ook in andere gevallen is het misschien maar goed dat het Romeinse recht niet meer rechtstreeks van toepassing is in onze samenleving. Want laten we wel wezen, met het huidige MeToo en alles daaromheen, zou het wel een bijzonder fraai (of niet) gezicht zijn als mannen elkaar in het openbaar regelmatig bij de ballen grijpen. Say what?!
Mensen verkopen, geen vruchtgebruik op het kind van een slavin (want dát zou bespottelijk zijn) en castratie als je bent vreemdgegaan… Je zou bijna zeggen “Rare jongens, die Romeinen”. In dit geval wel echt jongens, mannen, want, die hadden ballen. Letterlijk. Zwoeren twee Romeinse mannen een eed, of deden ze elkaar een officiële belofte, dan pakten ze ter bevestiging elkaars knollentuintje vast. Moesten ze getuigen in de rechtszaal, dan was het ook niet heel ongebruikelijk dat zij, om te laten zien dat ze een betrouwbare getuige waren en zouden getuigen naar waarheid, hun rechterhand op hun balzak legden. I kid you not. Je rechterhand op de Bijbel leggen, klinkt dan plotseling toch best aantrekkelijk, nietwaar?
Had je geen ballen (gecastreerd, aangeboren afwijking, of -jawel – vrouw), dan mocht je als Romein dus ook niet getuigen in de rechtszaal. De zaadballen waren ‘kleine getuigen’ van masculiene geloofwaardigheid en betrouwbaarheid. Dat het Latijnse woord testiculus letterlijk “kleine getuige” betekent, mag dan ook eigenlijk geen verrassing meer zijn.
Ik kan me overigens niet voorstellen dat vrouwen onderling geen officiële beloftes deden. Hoe zouden zij dat hebben gedaan? Ik gok dat ze al deze poespas daar niet voor nodig hadden. En of zij ook het knollentuintje van een mannelijke wederpartij stevig vastgrepen? Lijkt me héél sterk. Ik moet er zelfs niet aan denken. Alhoewel, een officiële belofte doen aan Mark R. op deze manier…