Na de havo kwam ik op de opleiding tandartsassistent terecht. In de tweede week kregen we een map in onze handen gedrukt. Daarin stonden alle behandelingen uitgeschreven alsof het om een waar toneelstuk ging:
assistente: geeft bonding aan
tandarts: brengt bonding aan op element
assistente: pakt bonding terug, geeft lamp aan
De map begon met tandsteen verwijderen en een simpele vulling en de moeilijkheidsgraad liep steeds verder op. We werden geacht deze behandelingen uit ons hoofd te leren. Tijdens de lessen ‘assisteren – praktijk’ moesten we die behandelingen oefenen, zonder papier erbij natuurlijk, zodat we ze tijdens de stage vlekkeloos konden uitvoeren.
Ik had het al snel gehad met die map. Het was namelijk veel makkelijker om die behandelingen te onthouden als je de theorie erachter kende, dus ik stortte me op het boek van het vak ‘assisteren – theorie’. Daaruit leerde ik dat ets is bedoeld om het dentine en het glazuur ruwer te maken, waardoor het oppervlak groter wordt. De bonding heeft daardoor meer houvast, waardoor de composiet beter blijft ‘plakken’. Ik hoefde dus niet te leren ‘geef ets aan, pak ets terug, etc.’ want de volgorde van de materialen was logisch. En dat ik degene was die het het moest aangeven vond ik ook wel vanzelfsprekend. Bovendien kwam ik er al snel achter dat misschien 3 procent van alle behandelingen precies zo verloopt als beschreven in die map en dat je bij de overige 97 procent moet improviseren, wat een stuk eenvoudiger is als je de theorie kent en daardoor kunt inspelen op de volgende ‘move’ van de tandarts.
Blijkbaar heb ik die theorie er destijds behoorlijk goed ingestampt. Ik werk nog steeds een paar uur per week op een van mijn vroegere stage-adressen en dat improviseren gaat me daar nog steeds goed af. Soms vind ik het zelfs jammer als een behandeling precies volgens verwachting verloopt.
Tijdens de propedeuse van m’n rechtenstudie kreeg ik ook een stappenplan voorgeschoteld. Dit keer ging het om het oplossen van juridische casus. Het idee dat zo’n stappenplan logisch is als je de theorie kent, ging alleen niet op. Hoe meer theorie ik kende, hoe meer uitzonderingen op uitzonderingen op uitzonderingen op regels ik kende en hoe meer (extra, aanvullende, anders concluderende) theorie ik er nog bij kon slepen.
Toch merkte ik de afgelopen jaren dat ook het stappenplan voor het oplossen van juridische casus steeds meer automatisme werd. Het plan hoefde niet meer zichtbaar naast me te liggen, want ik kende de stappen. Ik merkte zelfs dat ik sommige stappen niet meer op papier hoefde uit te werken, maar dat dat razendsnel in mijn hoofd gebeurde. Skills die bijzonder goed van pas komen op een avondje Rijdende Rechter, Mr. Frank Visser doet uitspraak en Rijdt ook nog eens visite. De casus wordt uiteengezet, mijn grijze cellen beginnen te kraken en ik doe voorspellingen over de uitkomst: ‘Wedden dat…!’
Best een aardig tijdverdrijf, als je zit te wachten op de laatste twee weken van je inschrijftermijn voor de scriptie. Alhoewel het misschien toch wel beter is wat tekst op papier te improviseren