Ik herinner me mijn tijd op de middelbare school nog goed. Ik leerde daar bij aardrijkskunde dat bij subductie de ene aardplaat onder de andere schuift, bij biologie hoe baby’s via moedermelk antistoffen binnenkrijgen en bij Nederlands hoe de eenzame, zinloze wereld van Willem Frederik Hermans eruitzag. Wat ik niet leerde, is wat het precies betekent om onschuldig te zijn tot het tegendeel bewezen is of hoe je belastingaangifte doet. Waarom krijgen scholieren geen vak rechten?
Door Michiel Hennevelt
Ik vond het leuk hoor, op de middelbare. Weinig stress, leuke klasgenoten en van tijd tot tijd een inspirerende docent. Aan de andere kant had ik, ik denk net als elke scholier, wel vaak het gevoel dat ik veel nutteloze dingen moest leren. Dit gevoel is als jonge volwassene alleen maar sterker geworden nu blijkt dat ik allemaal dingen moet weten die ik op de middelbare school nooit had kunnen leren! Ik heb het dan niet over kennis die ik nodig heb als rechtenstudent, daarvoor is de universiteit, maar juist over de kennis die ik zou missen als ik geen rechten was gaan studeren. Wat zijn mijn rechten en plichten jegens de overheid? Wat nou als ik niet was gaan studeren, maar was gaan werken en arbeidsongeschikt raakte? Ik zou voor de simpelste juridische problemen meteen afhankelijk zijn van een ander!
Waarom maak ik me hier druk over? Ik ben immers geen scholier meer en ik ben wél rechten gaan studeren, dus ik kan mezelf over het algemeen meer dan prima redden. Maar, zelfs als we ons erbij neerleggen dat voor veel juridische problemen altijd juristen nodig zullen zijn, zou het toch nuttig zijn als de gemiddelde Nederlander wat meer over het recht wist. Een voorbeeld: stel dat ik Geert Wilders een zeer overtuigende man vind. Dan zou ik op de PVV kunnen gaan stemmen omdat hij allerlei problemen waar ik me aan erger het land uit zal helpen. Zou ik dit ook doen als ik wist dat de Nederlandse Staat allerlei internationale afspraken heeft gemaakt, waardoor een groot deel van de plannen van Wilders zeer waarschijnlijk nooit uitgevoerd zullen kunnen worden (gelukkig maar), ook al is hij aan de macht?
Mijn punt is dat kennis van het recht best belangrijk is om volledig mee te draaien in onze complexe democratische rechtsstaat. Een hoger algemeen kennisniveau zou dus ten goede kunnen komen aan het publieke debat en de kwaliteit van het werk van onze vertegenwoordigers in het parlement. Het vak maatschappijleer, typisch een vak waarin je als puberende scholier wat slaap in kon halen, gaat hier zeker niet ver genoeg in. Als een vak als rechten alleen al de tien meest voorkomende onwaarheden die politici gebruiken uit de wereld zou kunnen helpen (“we kunnen criminele allochtonen het land uitzetten” is er zeker één van), zou dit heel wat helpen. Zou het daarnaast trouwens niet ook gewoon heel handig zijn als je broertje/zusje zelf zijn of haar belastingaangifte zou kunnen invullen?