Een paar weken geleden raakte ik betrokken bij een discussie over moord. U kent mij, ik ben niet vies van een moordje meer of minder en zeker niet als het een buitenlands moordje betreft. Het ging in dit geval over het Franse “meurtre prémédité”.
De vraag was wat dit in het Nederlands betekent en de meerderheid van de deelnemers aan de discussie was het er over eens dat het ging om het Nederlandse “moord met voorbedachte rade”. De rillingen liepen over mijn rug en al had ik m’n tong er al tien keer proberen af te bijten, ik kon het niet laten om me ermee te bemoeien: “Moord met voorbedachte rade bestaat niet. Moord is ALTIJD met voorbedachte rade, anders is het doodslag”. De discussie viel stil en alle ogen waren ineens op mij gericht: “Huh?”
Ik probeerde zo simpel mogelijk uit te leggen hoe de vork in de steel zat, dat het er eigenlijk op neerkomt dat doodslag gepleegd met voorbedachte rade moord is, maar wat ik vertelde kwam niet echt aan. Goed, misschien haalde ik er op een gegeven moment ook wel te veel technische details bij, maar de collectieve reactie na mijn uiteenzetting was: “Ja, zal allemaal wel, maar in de volksmond heet het het toch gewoon moord met voorbedachte rade? Wat zeur je dan?”
Toen zat ik natuurlijk echt op de kast. Dat het in de volksmond zo heet, betekent niet dat het juist is! Het betekent zelfs niet dat het ok is. Net zo min als dat “hij wilt” correct zou zijn omdat zo veel mensen die fout maken. Als het heel vaak voorkomt dat mensen door rood rijden, is dat ook niet ineens niet meer strafbaar. En als journalisten “dader” en “verdachte” gebruiken als synoniemen, betekent dat al helemaal niet dat het ook synoniemen zijn!
“Nee, helemaal hetzelfde is dat niet, maar maakt dat nou echt zo veel uit? Als de rechter iemand na een rechtszaak vrijspreekt, dan is die persoon onschuldig. Zo groot is het verschil dus niet.” Mijn toehoorders haalden hun schouders op, terwijl ik ondertussen van ellende m’n wettenbundel opvrat.
Blijkbaar was dat hét signaal om te zeggen: “Ok, ok, als het je zo hoog zit: moord met voorbedachte rade bestaat niet en een meurtre prémédité is “gewoon moord”, vooruit.” Er werd nog net niet met ogen gerold voordat het volgende onderwerp werd aangesneden.
Het allerergst is dat een “meurtre prémédité” ook helemaal niet bestaat – nee, ook niet in Frankrijk. Volgens het Franse strafrecht is een meurtre begaan met préméditation een assassinat. Maar dat durfde ik niet meer te zeggen…