Natuurlijk heb ik tijdens mijn rechtenstudie weleens gedacht “Oh mijn hémel jongens, waar hébben we het in vredesnaam over?! Wat een geëmmer!” Dat was dan over het algemeen wel bij de vakken die me al iets minder lagen trouwens, want voor de vakken die ik het interessantst vond, kon me er niet genoeg geëmmerd worden. Ik ben gek op de kleinste details.
Daarbij ben ik ook gek op taal en die combinatie is natuurlijk goud als het gaat om het neuken van komma’s of mieren of het ziften van muggen. De Oxfordkomma vind ik bijvoorbeeld een fascinerend iets. Ik bedoel, wat heb je liever?
Daar komen de strippers, Hugo de Jonge, en Mark Rutte (waarbij er dus minimaal vier personen verschijnen), of: daar komen de strippers, Hugo de Jonge en Mark Rutte (waarbij het toch echt Hugo en Mark zijn die uit de kleren gaan). Ik ben waarschijnlijk de enige, maar doe mij die laatste maar. En dan mag Hugo ook gewoon wegblijven.
Dus toen ik mijn Duitse uitstapje deed tijdens het uitwisselingssemester aan de FernUni via afstandsonderwijs kon ik mijn lol op. Dacht ik dat er in het Nederlandse recht gemiept werd over details, het was niets vergeleken bij Duitsland. Daar theoretiseerden ze echt alles kapot, waardoor ik heel veel dingen (ook in het Nederlandse recht) met heel andere ogen ging bekijken. Zelfs de manier van uitwerken van casusvragen was mindblowing. Schrijven dat “er dus sprake is van een koopovereenkomst omdat alle voorwaarden zijn vervuld”, bleek een absolute no-go. Met een dergelijke stelligheid iets beweren, dat was de Urteilsstil en die manier van formuleren was voorbehouden aan de rechter. Iedere andere jurist werd geacht de Gutachtenstil te gebruiken (“Er zou sprake kunnen zijn van een koopovereenkomst. Vereiste daarvoor is dat aan alle voorwaarden is voldaan.”). Dan moet je wel echt verdraaid goed op je woorden letten, kan ik je zeggen. Voor je het weet heb je er stiekem toch een stellig gestelde stelling tussendoor gewiebeld en ben je op een tentamen zomaar een groot aantal punten kwijt.
Diezelfde stijl gebruiken in Nederlandse uitwerkingen kreeg met enige regelmaat de feedback dat “e.e.a. wat voorzichtig werd geformuleerd, alsof de schrijver zelf niet overtuigd is van wat hij beweert en een slag om de arm probeert te houden”. Waanzinnig! De structuur en de nauwkeurigheid van de Gutachtenstil werden in Nederlandse uitwerkingen dan wel weer erg gewaardeerd, dus ik ging na dat semester steevast voor de gulden middenweg.
Het belang van kleine woordjes werd overigens al duidelijk bij het propedeusevak Inleiding strafrecht. Bij het studiemateriaal hoorde een dvd waarop een casus werd gereconstrueerd van gebeurtenis tot uitspraak. Omdat de OvJ ‘en’ ten laste had gelegd, volgde er vrijspraak. Had hij ‘of’ ten laste gelegd, dan was er een veroordeling gevolgd. Twee letters, enorme gevolgen. Het is toch fantastisch!
Niet alleen een advies voor kinderen of in maatschappelijke situaties dus, maar ook in het recht: Let op je woorden. En op je Oxfordkomma’s. Want voor je het weet staat Mark Rutte naakt in je slaapkamer en dat wil natuurlijk niemand.