‘Ben je nog lastiggevallen?’ vraagt Andrej aan Samantha wanneer ze een plaatsje hebben uitgezocht in een nis van de hotelbar.
Samantha nipt van haar bier. ‘Nee, die botte gasten hielden zich rustig. Nogmaals bedankt dat je me hebt geholpen.’
Weer maakt Andrej een nonchalant wegwerpgebaar. ‘Ik zie dat op zoveel plaatsen gebeuren in Rusland. Die respectloosheid van mannen tegenover vrouwen irriteert me mateloos. De laatste jaren zie ik het bergafwaarts gaan, soms schaam ik me dat ik een Russische man ben. Sinds drie jaar kom ik veel voor zaken in West-Europa. Zelfs daar leeft het hardnekkige vooroordeel dat wij altijd dronken en handtastelijk zijn. Steeds weer moet ik aan mijn klanten bewijzen dat er ook normale Russen zijn. Doodmoe word ik daarvan.’ West-Europa? Samantha’s nieuwsgierigheid is nog meer geprikkeld.
‘Vertel een wat over jezelf?’ Andrej kijkt haar nieuwsgierig aan.
Het zou een filmscript kunnen zijn. Het draaiboek van een serie. Een dikke roman over hoe Samantha de liefde van haar leven leerde kennen. Maar het is het waargebeurde verhaal over mensenhandelaar Andrej die in zijn thuisland vrouwen ronselt om in het westen van Europa in de prostitutie te gaan werken.
Het verhaal over Samantha is een van de acht zaken die Henk Werson, expert mensenhandel, beschrijft in zijn boek ‘De Fatale Fuik’ uit 2011. Dit boek is al indrukwekkend bij de eerste keer lezen, maar hoe vaker ik het lees, hoe beklemmender het gevoel dat ik erbij krijg.
Alhoewel wij in Nederland graag willen geloven dat de meeste prostituees hier legaal werken en vrijwillig voor het beroep gekozen hebben, krijg je na het lezen van dit boek een heel ander idee. Henk Werson heeft voor dit boek acht zaken gekozen die stuk voor stuk vallen onder de noemer ‘mensenhandel’. Niet alleen de meisjes die denken dat ze in West-Europa als model of in de horeca aan de slag kunnen, maar die in de prostitutie gedwongen worden, ook de prostituee die in haar vaderland al tippelt en die hier een betere behandeling en betere verdiensten wordt beloofd komt aan bod. Net als de vrijwillig en zelfstandig werkende Nederlandse prostituee die de diensten van een ‘bodyguard’ moet kopen, omdat hij anders voor haar raam blijft staan zodat ze geen klanten krijgt, of haar laat weten dat hij anders haar familie wel even zal inlichten over het werk dat ze doet. Ook beschrijft Henk Werson hoe mensenhandelaren uitdokteren hoe bijvoorbeeld de asielprocedure werkt, zodat ze daar gebruik van kunnen maken om meisjes die thuis niet gemist worden tijdens de procedure in Nederland te onderscheppen om ze in België achter het raam te zetten. Dacht je te weten wat mensenhandel inhoudt? Think again!
Behalve de waargebeurde verhalen over de mensenhandelaren en hun slachtoffers, geeft Henk Werson ook weer hoe het uiteindelijk is gelukt de meisjes te bevrijden uit de uitbuitingssituatie waarin ze zaten of hoe de mensenhandelaar tegen de lamp liep. Na alle verhalen volgt een hoofdstuk over het mensenhandelartikel (273f) in het Wetboek van Strafrecht. Hoe passen welke handelingen in de omschrijving van dit artikel en welke moeilijkheden komen daar eventueel bij kijken. Het is verbazingwekkend om te ontdekken hoe makkelijk bepaalde handelingen onder mensenhandel vallen, maar hoe moeilijk het soms is om mensenhandel te bewijzen. Bovendien legt Henk Werson uit waaróm je niet ‘gewoon wegloopt’ uit zo’n situatie, of ‘gewoon naar de politie gaat’.
Het boek is heel moeilijk aan de kant te leggen door het onderwerp, maar zeker ook door de manier van schrijven, en het zorgt ervoor dat je je dingen gaat afvragen over mensenhandel en allerlei aspecten die daarbij komen kijken. Het kattenfilmpjeseffect ligt duidelijk op de loer, maar misschien is dat juist wel goed. Als iedereen zich maar een beetje verdiept in mensenhandel, komen we misschien een klein stukje dichter bij de oplossing.
De Fatale Fuik is voor 20,99 euro te koop bij bol.com.