Tijdens de eerste dagen van het presidentschap van Donald Trump werd al snel duidelijk dat hij op ramkoers ligt met het gros van de Amerikaanse mainstream media. Hij was amper geïnstalleerd als kersverse president of er vond al een eerste opstootje plaats tussen team Trump en diverse media: waar sommige Amerikaanse kranten en nieuwssites opmerkten dat tijdens de inauguratie van Trump aanzienlijk minder mensen aanwezig waren vergeleken met die van Obama, onderbouwd met de nodige bronnen, wuifde de woordvoerder van Trump dit weg als onzin.
De heer Spicer hield voet bij stuk en het Witte Huis beweerde onder het mom van ‘alternatieve feiten’ dat er nog nooit zo’n grote mensenmenigte op de been was als bij de inauguratie van Trump. Dit leidde tot woedende reacties bij de aangevallen media, en men vreest voor de persvrijheid in de komende termijn. Trump heeft meer dan eens laten weten The First Amendment te willen verzwakken met aanvullende wetgeving.
Krokodillentranen
Ik zeg: krokodillentranen én geheel te verwachten. Het is de gulzigheid van deze media in het verleden die voornamelijk heeft bijgedragen aan deze situatie. In de aanloop van de Amerikaanse verkiezingen afgelopen jaar viel het al op dat Trump het nieuws domineerde, zonder daar geld en moeite in te stoppen, waar Clinton veel meer moeite moest doen het nieuws te halen en media-aandacht veelal dik moest sponsoren. Amerikaanse nieuwssites schatte dat Trump voor meer dan 2 Miljard U.S. Dollar aan gratis media aandacht heeft weten te genereren, doorgaans door zijn controversiële uitspraken, het veroorzaken van relletjes of het vernederen van minderheden. Het is logisch dat smeuïge verhalen, markante opmerkingen en doemscenario’s veel beter verkopen dan goede journalistieke uiteenzettingen over partijprogramma’s en de daarmee samenhangende oplossing voor maatschappelijke problemen.
Door een schreeuwlelijk als Trump continu een podium te bieden krijg je wellicht een hoger percentage kijkcijfers, maar ook een aantal contraproductieve effecten.
Op de eerste plek herbevestig je de woede van de Trump-kiezer, die hun leider voor de zoveelste keer bespot ziet worden. Deze woede wordt alleen maar groter en de kloof in de samenleving groeit door deze continue herbevestiging. Het zou nu toch eens mooi zijn de Trump stemmer serieus te nemen en de problemen die deze groep ervaart niet weg te wuiven omdat hun idool gekke dingen zegt.
Op de tweede plek spoor je een zelfverheerlijker als Trump aan door steeds radicalere dingen te zeggen, omdat de pers dit kwispelend neerpent en nog harder schreeuwende krantenkoppen kan produceren dan voorheen.
Op de derde plek help je zodoende een totaal ongeschikte leider in het zadel. Dat de media een grote invloed hebben gehad op de verkiezingsuitslag lijkt welhaast een gegeven. Weliswaar een lastig te meten fenomeen, dus niet goed met feiten te onderbouwen. Laat ik het dus maar bij een persoonlijk vermoeden laten. Of als alternatief feit inbrengen….
Het ergste is: ik zie in Nederland een zelfde ontwikkeling gaande bij de aankomende verkiezingen. Journalisten schrijven nauwelijks over inhoud, politieke oplossingen of motivatie van een achterban om te stemmen op een bepaalde partij. Ze kiezen er veel vaker voor om te schrijven over opstootjes, scheldpartijen, iemands verleden en hoe iemand over iemand anders denkt.
Journalisten: doe je werk!
Mijn hartenkreet naar de journalistiek is om het democratische proces te ondersteunen en niet teniet te doen ten behoeve van een smeuïge krantenkop. Uiteindelijk is namelijk gebleken dat wanneer populisme aan het roer staat, niet welgevallige feiten ook niet gepubliceerd mogen worden. Dit ter bescherming van de rechtstaat. Zie Rusland en Turkije als lichtend voorbeeld. Bescherm dus je persvrijheid door gewoon je werk te doen: verslagleggen van feiten die je goed kunt onderbouwen en het inzichtelijk maken van politieke keuzes voor de kiezer.
En wanneer je echt naar een smeuïge krantenkop zoekt, dan zijn er nog zoveel meer dingen die je kan schrijven. Schrijf dan dat Gordon toch doorgaat met zijn zangcarrière, dat Justin Bieber op bejaarde vrouwen valt of dat Peter Jan Rens een TV show gaat presenteren met Emile Ratelband. Vergeet dan niet de hashtag ‘Alternativefacts’ toe te voegen. Lijkt me een stuk beter voor de volksgezondheid, de rechtstaat en onze toekomst.