Voor veel studenten, waaronder ikzelf, is de jaarlijkse aangifte inkomstenbelasting een feestje. Studenten verdienen over het algemeen niet heel veel en betalen dus ook weinig tot geen belasting over hun loon. Ze krijgen eerder geld terug, wat bijvoorbeeld kan gelden voor studenten met twee baantjes. Hoe kan dat eigenlijk? En is de jaarlijkse aangifte voor iedereen zo’n feest?
Door Michiel Hennevelt
Elke student die een (inleidend) vak belastingrecht heeft gehad zal wel ongeveer weten hoe er in Nederland belasting wordt geheven over loon. Werkgever en werknemer spreken een brutobedrag aan loon af, maar de werkgever houdt daar alvast een deel belasting op in: loonbelasting. Dit is voor de Belastingdienst heel fijn, omdat zij daarmee meer zekerheid hebben dat de belasting daadwerkelijk binnenkomt. Zou de gemiddelde werknemer zijn loon gewoon bruto uitbetaald krijgen, dan zou hij bij de aangifte met een hoge belastingschuld geconfronteerd worden en zich beseffen dat hij dat belastinggeld al lang opgedronken, opgegeten of naar eigen inzicht op een andere manier heeft verbrast.
Het is echter niet de loonbelasting die bepaalt hoeveel loon elke burger uiteindelijk ieder jaar aan de overheid moet afstaan. De loonbelasting is slechts een voorheffing op de inkomstenbelasting en het is de Wet inkomstenbelasting die de uiteindelijke hoogte van de belastingschuld voorschrijft. Dit gebeurt aan de hand van de daar genoemde tarieven, heffingskortingen en aftrekposten. Vaak sluiten de door de werkgever ingehouden loonheffing en de door de werknemer verschuldigde inkomstenbelasting redelijk goed op elkaar aan. Zij kunnen echter ook afwijken, en dat kan leiden tot zowel feestvreugde als tot wanhoop.
Voor mij leidt een dergelijke afwijking vooralsnog altijd tot feestvreugde. Niet alleen heb ik altijd wel meerdere baantjes per jaar gehad, ik “zet” ook bij elk baantje steevast mijn heffingskorting uit. Dat betekent dat geen enkele werkgever bij de afdracht aan de Belastingdienst rekening houdt met de heffingskorting waar ik wel recht op heb. Bij de aangifte kan ik dus mijn hele bedrag aan heffingskorting alsnog verzilveren; een mooie vorm van sparen waarvoor ik de discipline niet zou kunnen opbrengen als ik het volle bedrag maandelijks op mijn rekening gestort kreeg.
Het hebben van meerdere baantjes (of een baan en een andere vorm van inkomen zoals AOW) kan echter ook tot wanhoop leiden. Een gebrek aan de inhouding van loonbelasting door de werkgever is immers dat deze nooit perfect rekening zal kunnen houden met de andere inkomens, zeker niet met een inkomstenbelasting die steeds ingewikkelder wordt (denk aan inkomensafhankelijke heffingskortingen). Het gevolg is dat elke werkgever te weinig inhoudt, wat ertoe leidt dat men bij de aangifte geen bedrag terugkrijgt, maar juist een flink bedrag moet bijbetalen. Dit doet financieel vanzelfsprekend een stuk meer pijn dan wanneer ditzelfde bedrag maandelijks extra was ingehouden op het loon.
Gaat het hier om een probleem dat opgelost moet worden? Of is het een onontkoombaar gevolg van onze manier van belasting heffen? Men kan bijvoorbeeld in de loop van het jaar een voorlopige aanslag aanvragen om alvast een deel van de tegenvaller in de smiezen te krijgen en te betalen. Maar lang niet elke burger is (dagelijks) met zijn inkomstenbelasting bezig, en terecht. De overheid kan dus zelf ook wel wat doen. Maak de inkomstenbelasting bijvoorbeeld weer zodanig eenvoudig dat werkgevers sneller het juiste bedrag inhouden. Belasting betalen is niet leuk, de overheid doet er dus sowieso goed aan om dit zo min mogelijk bij de mensen zelf neer te leggen.