De markt voor voedingssupplementen is in Nederland, net als in veel andere landen, de afgelopen jaren sterk gegroeid. Consumenten zoeken steeds vaker naar manieren om hun gezondheid te ondersteunen. Voedingssupplementen kunnen hierbij een rol spelen, maar vanwege de directe impact op de gezondheid, is deze sector onderhevig aan strikte wetgeving. In dit artikel wordt een overzicht gegeven van hoe voedingssupplementen worden gereguleerd in Nederland.
De basis: voedselveiligheid en consumentenbescherming
De wetgeving rond voedingssupplementen in Nederland is primair gebaseerd op EU-regelgeving. De belangrijkste wetgevingen zijn de Warenwet en de Europese Richtlijn betreffende voedingssupplementen (2002/46/EC), die in Nederland is omgezet in nationale wetgeving. Deze wetten zorgen ervoor dat alle voedingssupplementen die op de markt komen veilig zijn en de juiste informatie bevatten, zodat consumenten goed geïnformeerd een keuze kunnen maken.
Etikettering en informatievoorziening
Volgens de Nederlandse wetgeving moeten voedingssupplementen voorzien zijn van een etiket dat voldoet aan specifieke eisen. Het etiket moet de volgende informatie bevatten:
- De naam van het product en het feit dat het een voedingssupplement is.
- De namen van alle categorieën van nutriënten of stoffen die voor het product karakteriserend zijn.
- De hoeveelheid van de nutriënten of stoffen met een nutritionele of fysiologische werking per aanbevolen dagelijkse dosis.
- De aanbevolen dagelijkse dosis van het product.
- Een waarschuwing voor het niet overschrijden van de aanbevolen dagelijkse dosis.
- Een verklaring dat het product niet als vervanging van een gevarieerde voeding mag worden gebruikt.
- Een waarschuwing dat het product buiten bereik van jonge kinderen moet worden gehouden.
Toegestane stoffen en claims
De Nederlandse wetgeving bepaalt ook welke stoffen zijn toegestaan in voedingssupplementen en onder welke voorwaarden. Er zijn lijsten opgesteld met toegestane vitaminen en mineralen en de vorm waarin deze mogen worden gebruikt. Daarnaast mogen alleen gezondheidsclaims die goedgekeurd zijn door de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA) op producten vermeld worden. Deze claims moeten wetenschappelijk onderbouwd zijn en opgenomen in de EU-lijst van toegestane claims.
Claims en reclame
Online marketing en reclame voor voedingssupplementen moeten voldoen aan dezelfde eisen als andere vormen van reclame. Dit betekent dat alle gezondheidsclaims die worden gemaakt, zijn goedgekeurd door de EFSA en niet misleidend mogen zijn. De claims moeten ondersteund worden door wetenschappelijk bewijs en begrijpelijk zijn voor de gemiddelde consument.
Botanical claims en de Nederlandse wetgeving
Voedingssupplementen die bestanddelen van plantaardige oorsprong bevatten, oftewel ‘botanicals’, zijn erg populair in Nederland. Dergelijke supplementen kunnen beweringen bevatten over de gezondheidseffecten van deze plantenextracten. Deze zogenaamde ‘botanical claims’ zijn ook onderworpen aan regelgeving om consumenten te beschermen tegen misleidende informatie.
Botanical claims zijn gezondheidsclaims die verwijzen naar de vermeende of voorgestelde gezondheidsvoordelen van niet-vitamine- en niet-minerale plantaardige stoffen in voedingssupplementen. Denk bijvoorbeeld aan kruiden, superfoods of paddenstoelen zoals reishi. Om dergelijke claims te mogen maken, moet er een wetenschappelijk dossier worden ingediend bij de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA), die de claim evalueert.
Status van botanical claims
De beoordeling van botanical claims is complex en veel claims wachten nog op een definitieve evaluatie door de EFSA. Dit heeft een grijze zone gecreëerd waarin sommige botanical claims tijdelijk zijn toegestaan in afwachting van verdere beoordeling. In Nederland hanteert de NVWA een handhavingsbeleid dat rekening houdt met deze unieke situatie.
Voorlopig mogen bedrijven bepaalde onbeoordeelde botanical claims blijven gebruiken, op voorwaarde dat ze niet misleidend zijn en dat er enig wetenschappelijk bewijs is om de claim te ondersteunen. Dit betekent echter niet dat deze claims volledig zijn goedgekeurd, en ze kunnen onderhevig zijn aan toekomstige wijzigingen in de regelgeving.
Registratie en toezicht
In Nederland is de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) verantwoordelijk voor het toezicht op de naleving van de wetten en regels voor voedingssupplementen. Fabrikanten en importeurs van voedingssupplementen moeten zich houden aan de regels voor productie en hygiëne. Ook moeten zij ervoor zorgen dat hun producten geregistreerd zijn en voldoen aan de kwaliteitseisen.
Kwaliteitsnormen
De kwaliteit van voedingssupplementen wordt onder andere gewaarborgd door de zogenaamde Good Manufacturing Practice (GMP). Dit zijn richtlijnen voor de productie en het testen van producten. GMP zorgt ervoor dat producten consistent geproduceerd en gecontroleerd worden volgens kwaliteitsnormen.
Nieuwe stoffen: de Novel Food verordening
Voor nieuwe ingrediënten in voedingssupplementen geldt de EU Novel Food Verordening. Nieuwe voedingsmiddelen en ingrediënten die nog niet op grote schaal werden geconsumeerd voor mei 1997 moeten een veiligheidsbeoordeling ondergaan voordat ze in de EU verkocht mogen worden. Dit proces kan aanzienlijk bijdragen aan de veiligheid van voedingssupplementen.
Grenzen en uitdagingen
De handhaving van wetgeving omtrent voedingssupplementen blijft een uitdaging. Door de grote hoeveelheid producten en de snelle groei van de markt, is het voor de NVWA moeilijk om alles continu te controleren. Online verkoop, vooral van buitenlandse websites, maakt handhaving nog gecompliceerder. Hierbij kunnen producten die niet aan de Nederlandse eisen voldoen toch consumenten bereiken.
Online verkoop van voedingssupplementen in Nederland
De opkomst van de digitale markt heeft de verkoop van voedingssupplementen aanzienlijk veranderd. Consumenten hebben nu toegang tot een breed scala van producten van over de hele wereld. Echter, voor ondernemers die voedingssupplementen online verkopen, brengt dit ook een reeks van verantwoordelijkheden met zich mee onder de Nederlandse wetgeving.
Een van de grootste uitdagingen bij de online verkoop van voedingssupplementen is de controle op de naleving van de wetgeving. Het grensoverschrijdende karakter van het internet betekent dat consumenten gemakkelijk producten kunnen bestellen uit landen waar de regelgeving minder strikt is. De NVWA werkt samen met andere Europese toezichthouders om naleving van de regels te garanderen, maar dit blijft een complexe taak.
Verantwoordelijkheid van de verkoper
Verkopers moeten ervoor zorgen dat hun producten voldoen aan de regels rondom maximale doseringen en dat ze geen verboden stoffen bevatten. Ze moeten ook verzekeren dat de producten correct zijn gelabeld en dat deze informatie ook online duidelijk wordt gemaakt.
Verkopers dienen te zorgen voor naleving van de regelgeving, juiste etikettering en heldere online informatie. Een voorbeeld hiervan is webshop De Gezonde Wereld, die nauwgezet toeziet op het gebruik van correcte gezondheidsclaims.
(Foto van Wayhomestudio via Freepik)
