Een scheiding is een ingrijpend proces waarin juridische, emotionele en praktische aspecten samenkomen. Voor rechtenstudenten die dit onderwerp willen doorgronden, is het nuttig om inzicht te krijgen in hoe een scheiding in de praktijk verloopt. In dit blog bieden we een overzicht van de stappen van start tot einde, met een focus op de juridische aspecten.
1. De beslissing om te scheiden
Het proces begint vaak met de beslissing om uit elkaar te gaan. Dit kan een gezamenlijke keuze zijn of een eenzijdige beslissing van een van de partners. In Nederland moet een scheiding altijd via een juridische procedure verlopen. Dit betekent dat een verzoek tot echtscheiding moet worden ingediend bij de rechtbank. Het verzoek kan gezamenlijk of eenzijdig worden ingediend, afhankelijk van de situatie. Welke start een echtscheiding heeft, heeft impact op de vervolgstappen en snelheid waarmee sommige stappen genomen kunnen worden.
Relevant om te weten:
Het aanvragen van een scheiding gebeurt via een advocaat. Deze dient een verzoekschrift in bij de rechtbank. Zonder advocaat is een scheiding aanvragen niet mogelijk in Nederland.
2. Mediators en onderhandelingen
Een belangrijke stap in het proces is het maken van afspraken over zaken zoals:
- De verdeling van bezittingen en schulden
- Eventuele partner- en/of kinderalimentatie
- Zorg voor de kinderen, vastgelegd in een ouderschapsplan
Veel scheidende koppels maken gebruik van mediation om deze afspraken in goede banen te leiden. Een mediator is een onafhankelijke derde partij die helpt om overeenstemming te bereiken. Dit kan het proces versnellen en juridische kosten verlagen. Er zijn gevallen waarin overeenstemming zonder mediator geregeld kan worden, maar vaker dan niet worden zaken op zulke manieren over het hoofd gezien, waardoor er later in het proces onenigheid kan ontstaan.
Juridisch feit:
Een mediator kan geen bindende beslissingen nemen. Als er geen overeenstemming wordt bereikt, beslist de rechter over de geschillen.
3. Het opstellen van het convenant
Wanneer beide partijen het eens zijn over de afspraken, worden deze vastgelegd in een echtscheidingsconvenant. Dit document bevat alle relevante afspraken, zoals de verdeling van bezittingen, alimentatie en eventuele omgangsregelingen voor kinderen. Bij scheidingen waarbij kinderen betrokken zijn, is een ouderschapsplan verplicht, waarin vastgelegd wordt waar de rechten en plichten ten aanzien van de kinderen in worden vastgelegd.
Belangrijke tip:
Bestudeer voorbeelden van echtscheidingsconvenanten en ouderschapsplannen om vertrouwd te raken met de juridische taal en structuur van deze documenten.
4. De gerechtelijke procedure
Het convenant wordt samen met het verzoekschrift ingediend bij de rechtbank. De rechter beoordeelt of de afspraken juridisch correct zijn en of ze in het belang van eventuele kinderen zijn. Wanneer alles in orde is wordt de scheiding uitgesproken. Dit gebeurt vaak schriftelijk en zonder een zitting als de partijen het eens zijn.
Bij onenigheid kan een zitting nodig zijn, waarbij beide partijen hun standpunten toelichten. De rechter neemt vervolgens een beslissing over de geschilpunten. Hiertegen kan later nog in beroep gegaan worden, maar in de praktijk gebeurt dit in de meeste gevallen niet.
5. Registratie en afronding
De laatste stap in het proces is het inschrijven van de scheiding in de registers van de burgerlijke stand van de gemeente. Pas na deze registratie is de scheiding officieel.
Praktisch inzicht:
Een scheiding moet binnen zes maanden na de uitspraak van de rechter worden ingeschreven. Gebeurt dit niet, dan verliest de uitspraak haar geldigheid en moet de procedure opnieuw gestart worden, met de bijkomende kosten..
Steed populairder: online scheiden
Dit proces is geschikt voor ex-partners die goed kunnen communiceren en bereid zijn duidelijke afspraken te maken. Online scheidingsplatforms begeleiden stellen bij het opstellen van het convenant en ouderschapsplan, en regelen de juridische afhandeling. Dit is sneller en goedkoper dan een traditionele procedure. Het is belangrijk hierbij wel de juiste platforms te gebruiken, omdat er in de toekomst heisa kan ontstaan op het moment dat zaken niet duidelijk, onvolledig of ambigu zijn opgesteld.