Criminaliteit in 2016 gedaald; veiligheidsgevoel omhoog

In 2016 zijn er minder verdachten aangehouden dan in voorgaande jaren. Een op de vijf Nederlanders werd het afgelopen jaar het slachtoffer van een strafbaar feit. Tegelijkertijd is er een groter veiligheidsgevoel ten opzichte van 2015.

Door Sam van den Akker

De cijfers blijken uit het onderzoek Criminaliteit en Rechtshandhaving 2016 van het Wetenschappelijk en Documentatiecentrum (WODC) in samenwerking met het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), het Openbaar Ministerie, de nationale politie en de Raad voor de rechtspraak.

(Soorten) geregistreerde misdrijven

In 2016 werden er 930.000 misdrijven geregistreerd; een daling van 29 procent ten opzichte van 2007 en 5,1 procent minder dan in 2005. Dat heeft onder andere tot gevolg dat het Openbaar Ministerie en de Rechtspraak wat minder werk hadden: bij het OM nam het aantal zaken met 1 procent af; bij de Rechtspraak ging het op een daling van elf procent.

Van de 930.000 geregistreerde misdrijven ging het in 576.500 gevallen om vermogensmisdrijven, waren er 115.500 vernielingen en misdrijven tegen de openbare orde, waren seksuele en geweldsmisdrijven goed voor 90.000 gevallen en wordt de vierde plek ingevuld door verkeersmisdrijven (114.000).

Het aantal geregistreerde verdachten stond in 2016 op 266.300 personen. Het aantal veroordeelden dat vorig jaar in de gevangenis belandde, is 33.000.

Lees ook: Hoe te reageren op misdaad? Naar een Strafrecht 2.0!

Slachtoffers en veiligheid

Een op de vijf Nederlanders van vijf jaar en ouders was in 2016 slachtoffer van een strafbaar feit; inwoners van stedelijke gemeenten zijn daarbij vaker slachtoffer dan mensen in niet-stedelijke gemeenten. Uit de onderzoeksgegevens valt verder af te leiden dat het aantal slachtoffers in de periode 2005-2016 met ongeveer een derde is gedaald.

Het veiligheidsgevoel is licht verbeterd, al is het gevoel van onveiligheid bij jonge vrouwen nog steeds het grootste. Waar in 2015 36 procent van de Nederlanders zich weleens onveilig voelde, is dat in 2016 35 procent.

Lees ook: Slachtofferonderzoek in het strafproces?

Cybercrime in opkomst

In 2016 was elf procent van de Nederlanders van vijftien jaar en ouder het slachtoffer van cybercrime. Daarbij komt hacken het meest voor: vijf procent van de Nederlandse bevolking wordt hiermee geconfronteerd. Jongeren zijn daarbij vaker slachtoffer dan ouderen.

Lees ook: De ha(c)ken en ogen van het Wetsvoorstel computercriminaliteit III

In het achterhoofd

Een belangrijke kanttekening bij het onderzoek is dat de resultaten toezien op de geregistreerde criminaliteit. Een deel van de totale overtredingen en misdrijven – de zogeheten ‘dark number’ – blijft buiten beeld. Dit komt enerzijds door de lage aangiftebereidheid (bijvoorbeeld door de angst op represailles) en anderzijds omdat sommige delicten ‘slachtofferloos’ zijn, zoals drugshandel.

Het WODC gaat de komende maanden onderzoek verrichten naar het deel van de criminaliteit dat nu onzichtbaar blijft; de resultaten over de dark number worden naar verwachting in de eerste helft van volgend jaar gepresenteerd.