Fast food. Een razendsnel gemaakte hamburger van industrievlees vol met ammonia en antibiotica met als ‘troost’ een blaadje sla, overspoten met pesticide. Bedoeld voor de steeds groter wordende consumptiemaatschappij: the fast food nation.
Geschreven door Nienke*
Toen ik naar de universiteit ging, had ik nooit verwacht dat ik enkele jaren later mijn studie zou vergelijken met die hamburger. Fast food: een aan de lopende band gemaakt homogeen goed, zonder enige liefde en passie. Dat is precies hoe ik mij als universitair student steeds meer begin te voelen. Ik ben afgelopen februari begonnen aan mijn master en ik had de redelijk naïeve gedachte dat het nu echt interessant zou gaan worden: reflecteren en argumenteren. Begrijp mij niet verkeerd, de rechtsgeleerdheid is mijn passie geworden, maar dat is niet komen aanwaaien. Het is ontstaan toen docenten buiten hun reguliere onderwijsprogramma de tijd namen om met mij te ‘sparren’ over vraagstukken en mij kritisch lieten reflecteren over de zojuist opgedane kennis. Met andere woorden: universitair onderwijs aanboden. Buiten hun reguliere studieprogramma om dus. Docenten willen wel, maar moeten het doen met de (beperkte) middelen die ze van de universiteiten krijgen toebedeeld.
Afgelopen week had ik een gesprek met een van deze gepassioneerde docenten met een hart voor universitair onderwijs: prof. mr. dr. Vedder. Ik heb het geluk een korte lijn te hebben met hem en zijn vakgroep omdat ik student-assistent ben. Echter hebben de meeste studenten deze mazzel niet. We volgen onderwijs wat ons in staat moet stellen kritisch te reflecteren op vraagstukken. Daarnaast moet het ons onderzoeksvaardigheden aanleren. Maar hoe (goed) kan je kritisch reflecteren over de opgedane kennis als je in acht weken tijd meerdere grote vakken volgt? Die tijd is er simpelweg niet. Universitaire rechtenstudenten moeten een behoorlijke hoeveelheid literatuur en jurisprudentie ‘weg werken’ om een vak met goed gevolg af te ronden. Dit moet allemaal in zeer korte tijd en met een hoog tempo, want wij moeten allemaal zo snel mogelijk de arbeidsmarkt op.
Studenten worden daarom inventief om überhaupt hun tentamens te halen. Dit doen ze door te studeren op het kortetermijngeheugen, enkel rechtsregels te stampen in plaats van de jurisprudentie te lezen en samenvattingen te kopen. Met goed geluk rolt daar dan een zes uit. Ik ken genoeg studenten die wel een hoger cijfer willen EN kunnen halen, maar daar simpelweg de tijd niet voor hebben. Niet nominaal afstuderen betekent een hoge studieschuld of een negatief bindend studieadvies. Vroeger duurde een rechtenopleiding, net als de opleiding geneeskunde, zes studiejaren. Mijns inziens vele malen effectiever en efficiënter. Wij kunnen namelijk allemaal wel tentamens stampen, maar in de praktijk draait het niet om wat je gestampt hebt, maar of je de stof kunt toepassen.
Tijdens het gesprek met prof. mr. dr. Vedder vergeleek hij het huidige universitair onderwijs met foie gras kweken. Ongetwijfeld kent men – naast de fast food hamburger – ook allemaal het beeld van onder dwang gevoerde eenden met een trechter in hun slokdarm om hun lever zo excessief in volume te laten toenemen. Voor de studie geldt hetzelfde: studenten in slechts enkele weken volstampen met zoveel mogelijk informatie. Foie gras is dan wel net wat ‘verfijnder’ dan een fast food hamburger, maar zijn ze de facto niet gelijk aan elkaar?
* Echte naam bij redactie bekend